Η «Νύχτα των Στοιχειών» αποτελεί μία δραματική αναπαράσταση, που ζωντανεύει τους θρύλους και τις παραδόσεις της Άμφισσας, με έναν τρόπο πραγματικά μοναδικό! Το τελευταίο Σαββατόβραδο της Αποκριάς, όλοι οι δρόμοι οδηγούν στην παλιά συνοικία των Ταμπάκηδων, την Χάρμαινα, το σημείο απ’ όπου ξεκινούν όλα! Στα σοκάκια της παλιάς πόλης περιφέρονται πλάσματα αλλόκοτα και υπερφυσικά! Ξωτικά, Νεράιδες, Ντεβέτσκες, Μποτσνάκηδες, Ξυλένιοι, Αχυρένιοι, Αράπηδες, καθώς το παρελθόν ξαναζεί στο παρόν σε μία ατμόσφαιρα συγκλονιστικά υποβλητική, την οποία δημιουργούν όχι μόνον τα αλλόκοσμα αυτά όντα, αλλά και τα ηχητικά και φωτιστικά εφέ, που πραγματικά -όπως θα δείτε και στις φωτογραφίες που ακολουθούν- «στήνουν» ένα εξωπραγματικό σκηνικό!
Το δρώμενο αυτό «γεννήθηκε» στην Άμφισσα το 1995 και αποτελεί την αναβίωση του μύθου του ταμπάκη Κωσταντή, ο οποίος στοίχειωσε στα Ταμπάκικα, κοντά στην πηγή της Χάρμαινας, όταν η αγαπημένη του Λενιώ έπεσε νεκρή από ένα φοβερό κεραυνό. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν την Παρασκευή το βράδυ, στη Χάρμαινα, με το ξύπνημα του Κωνσταντή, που φυσικά συνοδεύεται από μουσική, φαγητό, ποτό και πολύ κέφι. Η κορύφωση όμως συντελείται το βράδυ του Σαββάτου, όταν το θρυλικό Στοιχειό της Χάρμαινας -ο προστάτης των Ταμπάκηδων κατά την παράδοση-, κατεβαίνει από τα γραφικά σκαλάκια του Αϊ-Νικόλα για να αναμετρηθεί μέχρις εσχάτων στην Πάνω Πλατεία με τα Στοιχειά άλλων πηγών, της Τέχολης και του Γκυριζιού! Οι εκδηλώσεις χρηματοδοτούνται από το Δήμο Δελφών και την Περιφερειακή Ενότητα Φωκίδας, διοργανώνονται όμως από το Εικαστικό Εργαστήρι Άμφισσας και το Πολιτιστικό Κέντρο Φωκίδας, με την συμμετοχή εκατοντάδων εθελοντών!Εντυπωσιακοί φωτισμοί, επαγγελματικού επιπέδου σκηνοθεσία, δεκάδες εθελοντές άψογα εκπαιδευμένοι, ο καθένας στο ρόλο που έχει αναλάβει δίπλα στα υπερμεγέθη, τρομακτικής εμφάνισης Στοιχειά, σε συνδυασμό με τα φοβερά και τρομερά ουρλιαχτά και τους υπόκωφους συνοδευτικούς ήχους, δημιουργούν ένα σκηνικό γιγαντομαχίας, σκεπάζοντας την πόλη με ένα πέπλο μυστηρίου!
Οι πρωταγωνιστές της βραδιάς, τα τρία τρομερά Στοιχειά, βρίσκονται στους εσωτερικούς χώρους του Εικαστικού Εργαστηρίου Άμφισσας, εκεί όπου και κατασκευάστηκαν, μετά από πολλές εβδομάδες πολύωρης εθελοντικής εργασίας. Αριστερά, στο βάθος, το καλό Στοιχειό της Χάρμαινας.
Η Άμφισσα, αρχαιότατη πόλη των Εσπερίων ή Οζολών Λοκρών, ήταν χτισμένη στη θέση που βρίσκεται σήμερα, στους πρόποδες του όρους Έλατος, κάτω από τον όγκο του ιστορικού και θρυλικού Κάστρου των Σαλώνων. Η όμορφη σύγχρονη πολιτειούλα είναι η πρωτεύουσα του Δήμου Δελφών και του Νομού Φωκίδας, έδρα της Αποκεντρωμένης Περιφερειακής Διοίκησης Φωκίδας, αποτελεί δε το μεγαλύτερο κέντρο υπηρεσιών στην περιοχή διαθέτοντας σύγχρονο Δημόσιο Νοσοκομείο, Πνευματικό Κέντρο, Αρχαιολογικό Μουσείο, Δημοτική Πινακοθήκη και Βιβλιοθήκη, Τράπεζες, Δημοτικό Ωδείο και Αθλητικό Κέντρο, ενώ πλήθος Πολιτιστικών και άλλων Συλλογικών Φορέων την χρησιμοποιούν ως έδρα τους.
Το Μνημείο της Εθνικής Αντίστασης στην καρδιά της ομώνυμης πλατείας στο κέντρο της Άμφισσας.
Ο Μητροπολιτικός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο κέντρο της πόλης, με τις περίφημες τοιχογραφίες του Σπύρου Παπαλουκά, οι οποίες θεωρούνται παγκοσμίως ως μοναδικό έργο μεταβυζαντινής αγιογραφίας. Η τρίκλιτη σταυροειδής βασιλική μετά τρούλου ελληνοβυζαντινού ρυθμού, εγκαινιάσθηκε από τον Μητροπολίτη Φωκίδος Δαβίδ Μολοχάδη, στις 24 Μαρτίου 1869.
Το άγαλμα του Επισκόπου και εθνικού ήρωα Ησαΐα (1780 – 23 Απριλίου 1821) -του πρώτου Επισκόπου που έπεσε μαχόμενος κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821-, αγναντεύει αενάως την ομώνυμη πλατεία Ησαΐα ή Κάτω Πλατεία…
…η οποία αποτελεί ουσιαστικά το κέντρο της πόλης, όπου βρίσκεται το Πνευματικό Κέντρο της Άμφισσας, αλλά και πλήθος καταστημάτων.
Το Δημαρχείο της Άμφισσας, στην Πάνω Πλατεία (Κεχαγιά) -που υπήρξε το πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Φωκίδας-, είναι ένα από τα πάμπολλα παλιά αρχοντικά και νεοκλασσικά κτήρια, που με τις γύψινες διακοσμήσεις και τις αξιόλογες τοιχογραφίες λαϊκών ζωγράφων της εποχής, αποτελούν πραγματικά κοσμήματα της πόλης. Δίπλα του διακρίνεται το ιστορικό «Καφεθέατρο 1929» ή καφενείο «Πανελλήνιο» -ή Γυαλί Καφενές σύμφωνα με κάποιους ντόπιους-, ένας πανέμορφος χώρος, που έχει φιλοξενήσει αμέτρητους περιοδεύοντες θιάσους (μπουλούκια), ακόμα δε και γυρίσματα για την ταινία «Ο Θίασος» του Θόδωρου Αγγελόπουλου, το 1975.
Το Κάστρο των Σαλώνων ή Κάστρο της Ωριάς, όπου βρισκόταν και η ακρόπολη της αρχαίας Άμφισσας, από την οποία διατηρούνται λείψανα των αρχαίων Κυκλώπειων Τειχών, με κατάλοιπα τριών ρυθμών δόμησης, ελληνικού, ρωμαϊκού και βυζαντινού.
Το Κάστρο αγναντεύει από ψηλά την σύγχρονη πόλη, η οποία βρίσκεται στο βόρειο άκρο του ασημόχρωμου και εντυπωσιακής ομορφιάς Ελαιώνα της Άμφισσας, δηλαδή του αρχαίου Κρισαίου Πεδίου, στους πρόποδες του όρους Έλατος της Γκιώνας.
Το Κάστρο είναι χτισμένο εν μέρει από αρχαίο οικοδομικό υλικό και σώζονται έως σήμερα ο ελληνικός περίβολος, η εσωτερική πύλη, ο βυζαντινός Πύργος της Βασίλισσας και η Φράγκικη Εκκλησία. Η πανοραμική θέα της πόλης αποτελεί από μόνη της αξιοθέατο, που πρέπει οπωσδήποτε να σας παρακινήσει να ανηφορίσετε προς το λόφο του Κάστρου.
Στην παλιά συνοικία των βυρσοδεψών, την Χάρμαινα…
…όπου βρίσκεται και η πηγή στην οποία σκοτώθηκε η Λενιώ…
…περίεργα πλάσματα έχουν κάνει την εμφάνισή τους…
..δίνοντας το στίγμα για όλα όσα θα συντελεστούν τη νύχτα που τα Στοιχειά θα συγκρουστούν…
…»κατατρομάζοντας» τους κατοίκους της πόλης, όπως ακριβώς τρομοκρατούσαν τους Σαλωνιάτες…
…-κατά την παράδοση-, οι πραγματικές μάχες των υπερκόσμιων αυτών πλασμάτων!
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, ο οποίος αναφέρει πως «Άμφισσα ονομάσθη δια το όρεσιν περιέχεσθαι», η ονομασία της Άμφισσας προέρχεται από το ρήμα αμφιέννυμι, που σημαίνει περιβάλλω…
…επειδή η πόλη περιβάλλεται από βουνά, την Γκιώνα και τον Παρνασσό. Κατά τη μυθολογία, όμως, οφείλει το όνομά της στην Άμφισσα, κόρη του Μάκαρος και ερωμένη του θεού Απόλλωνα.
Στις αρχές του 13ου αιώνα, με την έναρξη της Λατινοκρατίας στην Ελλάδα, η Άμφισσα μετονομάστηκε από τους Φράγκους κατακτητές σε La Sole…
…και στα ελληνικά (τα) Σάλωνα, ονομασία που διατηρήθηκε έως και το τέλος της Οθωμανικής περιόδου.
Η ιστορία της Άμφισσας ξεκινάει από την αρχαιότητα, αφού κατοικείτο από τους πανάρχαιους χρόνους, όπως μαρτυρούν τα «Κυκλώπεια Τείχη» της Ακρόπολής της, αλλά και η αναφορά του Παυσανία σε δύο αξιομνημόνευτους τάφους, που υπήρχαν στην πόλη.
Η περιοχή των Σαλώνων είχε τη μέγιστη συνεισφορά στην Ελληνική Επανάσταση του 1821 με την ανάδειξη αγωνιστών όπως ο Ησαΐας Σαλώνων, ο Αθανάσιος Διάκος, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ο Πανουργιάς, ο Γιάννης Γκούρας, ο Ιωάννης Μακρυγιάννης, ο Δυοβουνιώτης, ο Τράκας, ο Μητρόπουλος και άλλοι…
…ενώ ήταν η πρώτη πόλη της Ρούμελης, που επαναστάτησε και καταλήφθηκε από τον Πανουργιά, στις 27 Μαρτίου 1821.
Εν τω μεταξύ, στην πόλη επικρατεί οργασμός προετοιμασιών. Στους χώρους του Πνευματικού Κέντρου Δήμου Άμφισσας…
…ντύνονται, χτενίζονται και βάφονται οι Νεράιδες, που θα πλαισιώσουν το δρώμενο!
Έξω από το Εικαστικό Εργαστήρι Άμφισσας τα παράξενα πλάσματα που θα ακολουθήσουν τα Στοιχειά, έχουν στήσει χορό…
…με πολλά εξ αυτών, στο παράλληλο σύμπαν της καθημερινότητάς τους, να αποτελούν και μέλη της Επιτροπής Διοργάνωσης της «Νύχτας των Στοιχειών«.
Όταν το σύνθημα δοθεί άπαντες ξεχύνονται στους δρόμους…
…με κατεύθυνση προς το υψωματάκι του Αγίου Νικολάου, απ’ όπου στη συνέχεια θα κατηφορίσουν στην Πάνω Πλατεία, στην οποία και επικρατεί κυριολεκτικά αδιαχώρητο…
…με επίκεντρο την εξέδρα-πεδίο μάχης των Στοιχειών.
Το δρώμενο ξεκινά με την αναπαράσταση της τραγικής ιστορίας του Κωνσταντή και της Λενιώς. Ο Κωνσταντής ήταν ένας όμορφος, ψηλός και περήφανος νέος, που δούλευε στο βυρσοδεψείο του θείου του, στη Χάρμαινα…
…ενώ η Λενιώ ήταν μια όμορφη, καλοσυνάτη νέα, χωρίς κανένα ψεγάδι επάνω της, που σκοτώθηκε από κεραυνό ξαφνικής καταιγίδας, όταν πήγε για νερό στην πηγή της Χάρμαινας!
Από τότε, ο Κωνσταντής στοίχειωσε και κατέφυγε στο λημέρι του, την Πηγή της Χάρμαινας. Μοιρολογούσε για τα νιάτα που δεν έζησε και θρηνούσε για την αγάπη που έχασε.
Όταν το έζωνε η μοναξιά, το Στοιχειό, έβγαινε από το ησυχαστήριό του και περιφερόταν από σοκάκι σε σοκάκι, βγάζοντας άγριες στριγκλιές και βογκητά. Μαζί με τα ουρλιαχτά ακούγονταν και περίεργοι θόρυβοι και σύρσιμο από αλυσίδες!
Στην Άμφισσα εκείνες τις μακρινές εποχές, εκτός από το Χαρμαινιώτικο, υπήρχαν και άλλα Στοιχειά. Το καθένα από αυτά, προστάτευε κάποια πηγή νερού, κάποια συνοικία, τους αμπελώνες, τα ελαιόδεντρα. Πολλές φορές τα Στοιχειά συγκρούονταν μεταξύ τους και πάλευαν μερόνυχτα ολόκληρα, κάνοντας τους κατοίκους της πόλης να κλειδώνονται έντρομοι στα σπίτια τους!
Το Στοιχειό της Χάρμαινας, ήταν ένα ανθρωπόμορφο τέρας, πανύψηλο, με μακρουλά χέρια. Είχε άγριο και φριχτό παρουσιαστικό. Φύλαγε την Πηγή της Χάρμαινας, όπου δούλευαν οι ταμπάκηδες της πόλης και τους προστάτευε από κάθε κακό, καθώς και από τ’ άλλα Στοιχειά της περιοχής.
Πάντα στις μάχες νικούσε το Χαρμαινιώτικο Στοιχειό, γιατί ήταν το πιο δυνατό και έξυπνο. Η πάλη γινόταν στην Χάρμαινα, κάτω από τα πλατάνια και τα πεύκα. Μην παραλείψετε να παρακολουθήσετε το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouTube.
Οι Αμφισσιώτες φοβόταν και δεν «έβγαζαν μύτη» κατά την διάρκεια του αγώνα. Περίμεναν καρτερικά, ώσπου να τελειώσουν όλα και να σταματήσουν οι κραυγές και τα ουρλιαχτά των Στοιχειών.
Μετά από τα τριπλάσια χρόνια της ηλικίας του Κωνσταντή και της Λενιώς μαζί, το Στοιχειό της Χάρμαινας ησύχασε, καταλάγιασε. Έπαψε να φοβίζει τους ανθρώπους. Φαίνεται, ότι ο Θεός το συγχώρησε!
Όταν και το δεύτερο Στοιχειό νικιέται αρχίζουν οι πανηγυρισμοί και τα αλλόκοτα πλάσματα που παρακολούθησαν τα τεκταινόμενα…
…απομακρύνονται σιγά-σιγά από το πεδίο της μάχης…
…εντυπωσιάζοντας τους χιλιάδες παρισταμένους…
…με την φαντασία και την πρωτοτυπία των «τρομακτικών» μεταμφιέσεών τους.
Η περιοχή του Αγίου Νικολάου μένει πια έρημη…
…την ίδια στιγμή που οι δρόμοι της πόλης πλημμυρίζουν από κόσμο, που ξεφαντώνει χορεύοντας και διασκεδάζοντας ως το πρωί! Mπορείτε να παρακολουθήσετε το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouTube. Τα αλλόκοτα πλάσματα είναι πλέον παντού…
…είναι όμως ήρεμα και φιλικά, γελούν, χορεύουν και βγάζουν selfies μπροστά στο Εικαστικό Εργαστήρι Άμφισσας…
…εκεί ακριβώς όπου το ΚΑΠΗ Άμφισσας μοιράζει σε όλο τον κόσμο παραδοσιακή φασολάδα.
Βεβαίως, ο γευστικός «μαγνήτης» της βραδιάς δεν είναι άλλος από τα ψητά, που ψήνονται σε αυτοσχέδιες ψησταριές έξω από όλα τα μαγαζιά εστίασης της πόλης, σκορπίζοντας απίστευτες γαργαλιστικές ευωδιές παντού!
Κορυφαία επιλογή το εστιατόριο «Αριστογεύσεις» όπου θα απολαύσετε εκλεκτές προτάσεις της ελληνικής κουζίνας με ψαγμένους μεζέδες, πλούσιες ολόφρεσκες σαλάτες, ζουμερά ψητά της ώρας, πεντανόστιμα μαγειρευτά φαγητά, αλλά και σουβλάκια ή burgers, για όποιον το επιθυμεί. Ο χώρος ενδείκνυται απόλυτα και για οικογένειες χάρη στον όμορφο παιδότοπο που φιλοξενείται στην αυλή του, ενώ εντυπωσιακή σε μέγεθος (χωρητικότητα 200 ατόμων) και διακόσμηση είναι και η εσωτερική σάλα του εστιατορίου, ιδανική για οικογενειακή ή φιλική έξοδο, αλλά και για την φιλοξενία οποιασδήποτε κοινωνικής εκδήλωσης.
Στην διακόσμηση του χώρου κυριαρχεί η πέτρα και οι γήινες αποχρώσεις, που του προσδίδουν φιλικότητα και οικειότητα…
…με την αυστηρή επιλογή των πρώτων υλών, την προσεγμένη παρουσίαση, τον σεβασμό στις παραδοσιακές συνταγές και την πάντοτε ιδανική σχέση ποσότητας-ποιότητας-τιμής να αποτελούν τα κύρια χαρακτηριστικά της ταυτότητας αυτού του αγαπημένου χώρου φαγητού, για ντόπιους και επισκέπτες της Άμφισσας.
Δεν θα μπορούσαμε να κλείσουμε την παρουσίαση αυτή χωρίς μια σύντομη έστω αναφορά στο μιούζικαλ του Δημήτρη Μαραμή με τίτλο «Οι Στοιχειωμένοι», που παρουσιάστηκε στο Μέγαρο Μουσικής πέρυσι τον Φεβρουάριο και στο οποίο συναντήθηκαν τρεις παραλογές: Το γεφύρι της Άρτας, Το τραγούδι του νεκρού αδελφού και Το στοιχειό της Χάρμαινας. Κοινό στοιχείο και συνδετικός κρίκος των ιστοριών αποτελεί η υπερφυσική τους διάσταση, με τους καταραμένους χαρακτήρες να στοιχειώνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο την πλοκή. Το πρωτότυπο λιμπρέτο για τον λαϊκό θρύλο της Άμφισσας έγραψε ο ποιητής Σωτήρης Τριβιζάς.
Θερμές ευχαριστίες για το ταξίδι μας αυτό (Αποκριές 2018) οφείλουμε για μία ακόμα φορά στον Αντιδήμαρχο Άμφισσας Αριστείδη Αγγελόπουλο για την πρόσκληση και την φιλοξενία, η οποία μας έδωσε την ευκαιρία να βιώσουμε ένα μοναδικό δρώμενο, το οποίο μεταφέρει στο σήμερα στοιχεία της τοπικής παράδοσης και του πολιτισμού με έναν τρόπο μοναδικό, όσο και εντυπωσιακό, που καθιστά την Άμφισσα -κατά την ταπεινή μου άποψη- κορυφαίο, επί ελληνικού εδάφους, αποκριάτικο προορισμό. Τέλος, ευχαριστούμε πολύ και τον Νίκο Βενετσάνη, Πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας Άμφισσας, για την πολύτιμη βοήθειά του, καθώς και το ΚΤΕΛ Φωκίδος για τις μετακινήσεις μας από/προς και εντός Φωκίδος με τα πολυτελή λεωφορεία του. Είθε με υγεία να ξαναβρεθούμε στην «στοιχειωμένη» αποκριάτικη Άμφισσα!
Πληροφορίες για το έθιμο αντλήσαμε από τον ιστότοπο:. www.harmaina.gr
Copyright © Katerina Marinaki. All Rights Reserverd.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
LIVE to TRAVEL and TASTE 
Σχολιάστε