Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου παρουσιάζει τη βιομηχανική φάση της ελαιουργίας στην Ελλάδα. Εστιάζει στις αλλαγές που επέφερε η εισαγωγή της μηχανικής κίνησης στη διαδικασία παραγωγής ελαιολάδου και προσεγγίζει με ευαισθησία τη συμβολή των κατοίκων της περιοχής στην παραγωγική διαδικασία. Στόχος του Μουσείου, όπως μας τόνισε η τοπική διαχειρίστριά του, η ευγενέστατη Διαμάντω Παπαδοπούλου, είναι να προβάλει την βιομηχανική κληρονομιά μας στον τομέα της ελαιουργίας και να την εντάξει στο ευρύτερο αρχιτεκτονικό, κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής.

Το Μουσείο Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου στεγάζεται, όπως είπαμε, στο παλαιό κοινοτικό ελαιοτριβείο της Αγίας Παρασκευής Λέσβου. Τα κτήρια και ο μηχανολογικός εξοπλισμός έχουν αποκατασταθεί υποδειγματικά. Έτσι, μπορείτε να παρατηρήσετε πώς λειτουργεί ο εξοπλισμός και πώς εξελίχθηκε το εργοστάσιο από την ατμοκίνηση στην πετρελαιοκίνηση. Συγχρόνως, θα γνωρίσετε την καθημερινή ζωή στη «Μηχανή του Κοινού». Στο κεντρικό κτήριο του Μουσείου θα γνωρίσετε τα βασικά στάδια της ελαιοπαραγωγής: σύνθλιψη του καρπού, συμπίεση του ελαιοπολτού και διαχωρισμός του λαδιού από το νερό. Θα δείτε επίσης τον αλευρόμυλο, που λειτουργούσε συμπληρωματικά κατά τους θερινούς μήνες.

Στις παλαιές αποθήκες ελαιοκάρπου, θα γνωρίσετε τον κύκλο των εργασιών που συνδέονται με την ελαιοπαραγωγή: καλλιέργεια και φροντίδα της ελιάς: παραγωγή υποπροϊόντων (πυρηνόξυλο, πυρηνέλαιο, σαπούνι), εμπορία και διακίνηση στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και τα επαγγέλματα και τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την ελαιοπαραγωγή.

Μία ακόμα άποψη από το κεντρικό κτήριο.

Στο Μουσείο φιλοξενήθηκε η περιοδική έκθεση «Διά χειρός Κουρτζή», η οποία οργανώθηκε με την επιστημονική συνδρομή του Κέντρου Μελέτης Νεώτερης Κεραμεικής και φωτίζει πτυχές της πολύχρονης διαδρομής της οικογένειας αγγειοπλαστών Κουρτζή από το 1820 μέχρι τις μέρες μας. Μέσα από τη διαδρομή αυτή αναδεικνύονται στοιχεία τοπικής ιστορίας, ήθη και έθιμα, τεχνικές που σχετίζονται άμεσα με την πορεία της αγγειοπλαστικής τέχνης, τόσο στην Λέσβο όσο και στην ευρύτερη περιοχή.

Στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου, μπροστά στο ανοικτό θεατράκι, όλα είναι έτοιμα για να ξεκινήσει η μαγειρική γιορτή με πρωταγωνιστές τα προϊόντα της λεσβιακής γης -κυρίως το φημισμένο και μοναδικό ελαιόλαδό της-, αλλά και των θαλασσών του νησιού.

Και αν ο γεμιστός αχινός δια χειρός Αλέξανδρου Παπανδρέου -με γέμιση που κινείται γύρω από την φιλοσοφία του περουβιανού ceviche- δεν αποτελεί μία «γιορτή» γεύσης, τότε πώς αλλιώς θα μπορούσε να χαρακτηριστεί;

Ο Αλέξανδρος Παπανδρέου στίβει με το χέρι το λάιμ, στους χυμούς του οποίου θα μαριναριστούν τα ολόφρεσκα ψαρικά της προαναφερθείσας συνταγής. Συγχρόνως μας προτρέπει να δείχνουμε στην κάθε συνταγή «τον έρωτά μας» -εν προκειμένω το στίψιμο δεν γίνεται σε ηλεκτρικό στίφτη, αλλά με το χέρι-, ενώ τονίζει ότι στα υλικά για ένα υπερ-τέλειο ceviche θα πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνεται και η αγάπη! Διαφορετικά, αν απλά ακολουθήσουμε την συνταγή, έστω και κατά γράμμα, το αποτέλεσμα δεν θα ξεπεράσει ποτέ το επίπεδο του πολύ καλού!

Πριν όμως η παρουσίαση ξεκινήσει ας περιηγηθούμε για λίγο ακόμα στην εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση «Δια χειρός Κουρτζή». Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από εκατό χαρακτηριστικά κεραμικά της οικογένειας Κουρτζή, από τα μέσα του 19ου αιώνα έως σήμερα. Τα αντικείμενα μαρτυρούν τη μακρά διαδοχή των έξι γενεών, αλλά και των αγγειοπλαστικών εργαστηρίων, που αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου. Οπτικοακουστικό υλικό, αυθεντικές φωτογραφίες, βιβλία και αρχεία πλαισιώνουν την έκθεση. Το στήσιμο και ο τρόπος που εκτίθεται το υλικό πραγματικά μας εντυπωσίασε!

Ο εκθεσιακός χώρος τοποθετείται στις μπατές του Μουσείου (μικρές αποθήκες όπου παρέμεναν οι ελιές μέχρι την άλεσή τους) προσδίδοντας αυθεντικότητα και πρωτοτυπία στην εκθεσιακή αφήγηση, διατηρώντας τη γοητεία ενός βιωμένου χώρου. Τα αντικείμενα που αξιοποιούνται ανήκουν κυρίως στα μέλη της οικογένειας Κουρτζή, καθώς και στις ιδιωτικές συλλογές των Πέτρου Βέργου, Νίκης Ελευθεριάδη, Ντίνου Κόγια και Λαογραφικού Μουσείου του Πνευματικού Κέντρου Αναγνωστήριο Αγιάσου «Η Ανάπτυξη».

Υπό το βλέμμα της οικογένειας πελαργών, που έχει στήσει το σπιτικό της στην κορυφή της καμινάδας του εργοστασίου-Μουσείου…

…αλλά και του πλήθους των επισκεπτών, η εκδήλωση ξεκινάει σιγά-σιγά…

…με την αεικίνητη Μαρία Καπλανέλλη, την ψυχή του Lesvos Food Fest, να παίρνει πρώτη τον λόγο.

Ακολούθησε ο χαιρετισμός του Προέδρου του Φορέα Τουρισμού Μολύβου Νίκου Μόλβαλη, ο οποίος εξέφρασε την απόλυτη ικανοποίηση του για την έως τώρα πορεία και της δεύτερης διοργάνωσης του Φεστιβάλ.

Η δημοσιογράφος γεύσης Ιωάννα Σταμούλου δήλωσε γοητευμένη από όλα όσα είδε και γεύθηκε στην Λέσβο…

…ενώ και ο chef Κωστής Κωστάκης, του «Α λα Γκρεκ» στο Χαλάνδρι, δήλωσε πανευτυχής που είχε την ευκαιρία να εμπνευστεί και να δημιουργήσει πίτες, με τα μοναδικά προϊόντα της Λέσβου.

Τέλος, ο πρωταγωνιστής της βραδιάς Αλέξανδρος Παπανδρέου, λίγο πριν ξεκινήσει τις μαγειρικές δημιουργίες του, καλωσορίζει όλους τους παριστάμενους, προσκαλώντας στο πλευρό του και την ψυχή του Μουσείου Βιομηχανικής Ελαιουργίας Λέσβου, αλλά και της συγκεκριμένης εκδήλωσης, την Μάντω Παπαδοπούλου.

Η πρώτη παρασκευή βασίζεται σε μια τοπική συνταγή, την περίφημη καπιράδα, το φαγητό των εργαζομένων στα ελαιοτριβεία του νησιού, που δεν ήταν άλλο παρά ψημένο ντόπιο ψωμάκι περιχυμένο με μπόλικο αρωματικό ελαιόλαδο Λέσβου. Εδώ, ο Αλέξανδρος Παπανδρέου επί το έργον με τον βοηθό του, τον νεαρό Αντώνη.

Η καπιράδα, λοιπόν, θα δεχτεί στην αγκαλιά της φιλεταρισμένο μπαρμπουνάκι, το οποίο για 10 λεπτά έχει παραμείνει εντός μείγματος αλατιού και ζάχαρης -σε αναλογία 120γρ. και 80γρ. αντίστοιχα- προκειμένου να «ψηθεί» η σάρκα του, αλλά και να αποκτήσει γευστικό βάθος. Εδώ, ο Αλέξανδρος επιδεικνύει στο κοινό τα στάδια της συνταγής…

…ενώ ο Αντώνης μας δείχνει τα λαχταριστά φιλετάκια, αμέσως μετά το καλό πλύσιμό τους, προκειμένου να απομακρυνθεί το αλάτι και η ζάχαρη.

Τα φιλέτα μπαρμπουνιού κόβονται σε μικρότερα τεμάχια και τοποθετούνται πάνω σε σχάρα, όπου περιχύνονται με καυτό ελαιόλαδο αρωματισμένο με πάπρικα, σε θερμοκρασία 120 βαθμών, προκειμένου να ολοκληρωθεί το «τόσο όσο» ψήσιμό τους, που επιτρέπει στο εσωτερικό του φιλέτου να παραμείνει σχεδόν ωμό, αναδεικνύοντας τα θαλασσινά αρώματά του. Στη συνέχεια τοποθετείται πάνω σε κομμάτια καπιράδας και τελικά σερβίρεται επί τμημάτων καλογυαλισμένου πωρόλιθου, ο οποίος, μεταξύ άλλων και όπως μας εξήγησε ο Αλέξανδρος Παπανδρέου, παραπέμπει στην αρχιτεκτονική της Λέσβου.

Έχουμε ήδη περάσει στην εκτέλεση της δεύτερης συνταγής, του λεσβιακού ceviche, για το γέμισμα των επίσης ντόπιων αχινών.

Για την συνταγή αυτή χρησιμοποιήθηκαν φιλέτα ολόφρεσκου τόνου, μπαρμπουνιού, φυσικά σαρδέλας, αλλά και λαυράκι, μαζί με τα κλασσικά υλικά του ceviche, δηλαδή κρεμμυδάκι, αλάτι, λάιμ και φυσικά πιπέρι, για το οποίο ο Αλέξανδρος μας έδωσε την δική του αλάνθαστη συνταγή για το τελειότερο μείγμα, που περιλαμβάνει 40 τοις εκατό μαύρο πιπέρι, 30 τοις εκατό λευκό, 20 τοις εκατό πράσινο και 10 τοις εκατό ροζ πιπέρι!

Ο αχινός σερβιρισμένος πάνω σε ένα λοφάκι αλατιού, από τις γειτονικές Αλυκές του Κόλπου της Καλλονής. Γεύση και food styling πραγματικά μας μάγεψαν! Πρέπει να τονίσουμε ότι το τελικό άγγιγμα της εντυπωσιακής αυτής δημιουργίας είναι η μαρμελάδα αρώνια, από ντόπια μαύρα μούρα της Φάρμα Καριοφύλλη. Μπράβο Γιώργο για την γλυκιά δημιουργία και Αλέξανδρε για τον προχωρημένο συνδυασμό!

Ο Αλέξανδρος Παπανδρέου μαγειρεύει παρέα με την κυρία Κατερίνα και μας ετοιμάζουν μπαρμπούνια -ελαφρά τηγανισμένα- με σάλτσα ντομάτας.

Οι τελευταίες πινελιές αλατοπίπερου πίπτουν επί του πιάτου…

…και η λαχταριστή τοπική συνταγή είναι έτοιμη…

…για δοκιμή -εδώ ο Αλέξανδρος Παπανδρέου και ο Κωστής Κωστάκης σε ρόλο κριτών, με την κυρία Κατερίνα να περιμένει ανυπόμονα την ετυμηγορία τους-…

…αλλά και για πολλές φωτογραφήσεις!

Η βραδιά ολοκληρώθηκε με τοπικά χειροποίητα κεράσματα για όλους τους παρευρισκομένους.