Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών, ένας ονειρότοπος για μικρούς και μεγάλους


Το Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών  (Μ.Μ.Π.) με πυρήνα την συλλογή της Μαρίας Αργυριάδη, άνοιξε τις πύλες του στο κοινό τον Οκτώβριο του 2017. Στις συλλογές του περιλαμβάνονται 20.000 παιχνίδια και αντικείμενα της παιδικής ηλικίας (εκ των οποίων εκτίθενται περίπου 3.000), προερχόμενα από τον ελλαδικό χώρο και την ευρύτερη περιφέρεια του Ελληνισμού -από την αρχαιότητα μέχρι το 1970-, καθώς και από την Ευρώπη, την Αμερική, την Αφρική, την Ασία και από χώρες της Ανατολής. Σκοπός του Μουσείου Παιχνιδιών είναι να καλύψει όλες τις εκφάνσεις και πτυχές του θέματος Παιδί και Παιχνίδι, ερευνώντας τόσο το παιχνίδι στην Ελλάδα και την Ευρώπη, όσο και την καθημερινή ζωή του παιδιού στην παραδοσιακή και αστική ελληνική κοινωνία. Η ενότητα της ελληνικής συλλογής περιλαμβάνει βρεφικά και παιδικά αντικείμενα και παιχνίδια από τους αρχαίους, τους ρωμαϊκούς και τους βυζαντινούς χρόνους, χειροποίητα παραδοσιακά ελληνικά παιχνίδια και αντικείμενα του 18ου-20ού αι., λαϊκά πανηγυριώτικα και αστικά εμπορικά του 20ού αι., ομαδικές παιδιές, επιτραπέζια παιχνίδια, καθώς και εθιμικά εποχιακά παιχνίδια. Ξεχωριστό σύνολο αποτελούν οι ανακατασκευές λαϊκών παιχνιδιών των αρχών του 20ού αι., από μέλη των Κ.Α.Π.Η. (Κέντρων Ανοιχτής Προστασίας Ηλικιωμένων). Η ενότητα της ευρωπαϊκής συλλογής αποτελείται από κούκλες και παιχνίδια, αστικά και λαϊκά, της περιόδου από τον 17ο έως τον 20ό αι., τα οποία προέρχονται κυρίως από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία, καθώς και από ευρωπαϊκές κούκλες του 19ου και 20ού αι. με φορεσιές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Βιβλία-μελέτες που αφορούν στο Παιδί και στο Παιχνίδι, αρχειακό υλικό, φωτογραφίες, στοιχεία για Έλληνες κατασκευαστές παιχνιδιών, 3.000 βιβλία παιδικής λογοτεχνίας και εκπαίδευσης ή γενικά πληροφοριακά, συνθέτουν μια εξειδικευμένη βιβλιοθήκη για κάθε ενδιαφερόμενο.

Σε λίγες ημέρες (22/2 – 30/6) το Μουσείο Μπενάκη Παιχνιδιών θα φιλοξενήσει την πρώτη περιοδική του έκθεση, καθώς σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Ιαπωνίας θα παρουσιάσουν μία συλλογή από ιαπωνικά παραδοσιακά παιχνίδια και κούκλες, τα οποία συνδέονται με εθιμικές γιορτές και αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια του πολιτισμού της Ιαπωνίας μέσα στους αιώνες. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην Γιορτή των Κοριτσιών Hina Matsuri και στην Ημέρα των Παιδιών Kodomo no hi. Κάθε χρόνο στις 3 Μαρτίου, οι οικογένειες που έχουν κορίτσια, τοποθετούν στα σπίτια τους μια σκάλα καλυμμένη με κόκκινο χαλί, για να στολίσουν τις κούκλες hina-ningyō ντυμένες με παραδοσιακά κοστούμια, ως σύμβολο καλής τύχης για την μελλοντική ζωή των κοριτσιών. Οι κούκλες αναπαριστούν το αυτοκρατορικό ζεύγος, τους αυλικούς, τους μουσικούς και τους υπηρέτες  του αυτοκρατορικού οίκου κατά την περίοδο Heian. Επίσης, στις 5 Μαΐου η ημέρα είναι αφιερωμένη στον σεβασμό της προσωπικότητας των παιδιών και στην ευτυχία τους. Οι οικογένειες των αγοριών στολίζουν τα σπίτια τους με την παραδοσιακή περικεφαλαία των Samurai, Kabuto και τις σημαίες σε σχήμα κυπρίνου koinobori ως σύμβολα δύναμης, ζωτικότητας και θάρρους. Σύμφωνα με την ιαπωνική παράδοση σκοπό έχουν να  προστατεύουν τα παιδιά από την ατυχία και την ασθένεια. Η έκθεση πραγματοποιείται με αφορμή τον εορτασμό φέτος των 120 χρόνων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ελλάδας και Ιαπωνίας, στo πλαίσιo διαφόρων πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Ο Πύργος του Μουσείου Μπενάκη Παιχνιδιών, στο Φάληρο  παραπέμπει από μόνος του σε παραμύθι, χτίστηκε μεταξύ 1897-1900 και η αρχιτεκτονική του μορφολογία περιέχει κυρίως στοιχεία γοτθικού ρυθμού, με αναφορές στον Ευρωπαϊκό Μεσαίωνα, αλλά και στοιχεία μπαρόκ και art nouveau στις εσωτερικές οροφογραφίες και τοιχογραφίες του.

To εκλεκτικιστικό κτήριο του τέλους του 19ου αιώνα δωρήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη το 1976 από την Βέρα Κουλούρα, σύμφωνα με επιθυμία του συζύγου της Αθανασίου Κουλούρα.

Η Μαρία Αργυριάδη ανάμεσα στα αγαπημένα της παιχνίδια.

Ποδήλατο με τρεις ρόδες αλλοτινών χρόνων!

Στο πωλητήριο του Μουσείου Παιχνιδιών μια μεγάλη συλλογή με παζλ, επιτραπέζια, κουκλοθέατρα, αυτοκινητάκια, μουσικά κουτιά, κουρδιστά παιχνίδια και άλλα πολλά…

…περιμένουν μικρούς και μεγάλους για να τους ταξιδέψουν πέρα από τα σύνορα της φαντασίας τους!

Αριστερά «Πανδώρα» κούκλα μόδας από την Ευρώπη, του 18ου αι.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1940 δημιουργούνται τα πρώτα βιομηχανικά ελληνικά παιχνίδια από Έλληνες βιοτέχνες που εκπαιδεύτηκαν στην Ευρώπη και την Αμερική και άρχισαν να αντικαθιστούν τα χειροκίνητα μηχανήματά τους με σύγχρονες ηλεκτροκίνητες μηχανές.

Τις δεκαετίες του 1950 και ’60 κυριαρχούσαν τα βιομηχανικά τσίγκινα παιχνίδια, κυρίως αντίγραφα κομματιών κατασκευασμένων σε γερμανικά και ιαπωνικά εργοστάσια.

Από το 1960 και μετά το πλαστικό αντικαθιστά σταδιακά τα προγενέστερα υλικά των παιχνιδιών, δηλαδή τον τσίγκο, το λάστιχο, την πορσελάνη κ.άλ.

Τα παιχνίδια του παππού και της γιαγιάς! Όλα χειροποίητα, φτιαγμένα από απλά υλικά με πολλή αγάπη, μεράκι και φαντασία!

Το ξύλινο αλογάκι που δώρισε ο Ελευθέριος Βενιζέλος στον αγαπημένο του εγγονό Λευτεράκη, υποδέχεται τους επισκέπτες του Μουσείου…

…μαζί με την θεατρική κούκλα από σύγχρονα υλικά και παλαιά στοιχεία κουστουμιών, έργο του σκηνογράφου Διονύση Φωτόπουλου (1985).

Ξύλινο κουκλόσπιτο από την Αμερική των αρχών του 20ού αι.

Autodiorama (είδος πανοράματος) με χάρτινη ταινία και το κουτί της.

Στο επάνω ράφι ξύλινο κουκλόσπιτο της δεκαετίας του 1890, από τις Η.Π.Α. και κάτω ξύλινο μπακάλικο από τη Γαλλία, των αρχών του 20ού αιώνα ή τέλη του 19ου.

Αριστερά κεφάλια από πορσελάνη «bisque» για μηχανικές κούκλες (Γερμανία, αρχές 20ού αι.) και δεξιά κεφάλια-μπούστο από γυαλιστερή πορσελάνη «glazed china» για κούκλες μόδας (Γερμανία, γύρω στο 1905, κατασκευή των Butler Brothers).

Δύο κούκλες (οι μικρότερες, δεξιά) Character από τσόχα (Τορίνο, γύρω στο 1930), κατασκευές της Elena Scavini, με εμπορική ονομασία Lenci.

Μέλη από κούκλες (φωτο άνω και κάτω).

Στο επάνω ράφι αριστερά, πήλινη κουδουνίστρα σε σχήμα κρουστού μουσικού οργάνου (ντέφι ή νταχαρές), Μεσοποταμία, 3ος π.Χ. αι., στο κέντρο τμήμα πήλινου ειδωλίου κουροτρόφου του 4ου π.Χ. αι. και δεξιά πήλινη κουδουνίστρα σε σχήμα κουκουβάγιας από την Κύπρο, 1400 – 1200 π.Χ. Στο κάτω ράφι πήλινο κωδωνόσχημο τροχήλατο ειδώλιο γυναικείας μορφής, βοιωτικού εργαστηρίου, του 720 – 700 π.Χ.

Στο κέντρο, αυτόματο «Κορίτσι με μαριονέττες», από τη Γαλλία, γύρω στο 1900.

Από τον 17ο αι. σε όλο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο τα περισσότερα παιχνίδια ήταν χειροποίητα, στα αστικά κέντρα, ωστόσο, υπήρχαν και παιχνίδια, όπως τα κουνιστά άλογα, που φανερώνουν στοιχεία από άλλους πολιτισμούς.

Κούκλες με ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες.

Κουζίνα με σκεύη από τσίγκο, από την Γερμανία, γύρω στο 1900.

Στις αρχές του 20ού αιώνα εμφανίζονται τα πρώτα ελληνικά βιοτεχνικά παιχνίδια, κυρίως στις μεγάλες πόλεις. Κούκλες, τόπια, αλογάκια, μολυβένια στρατιωτάκια, αλλά και πολλά ξύλινα και τσίγκινα παιχνίδια, όπως αυτοκινητάκια, καραβάκια, κουβαδάκια και πολλά άλλα.

Παιχνίδια από ελληνικά και ευρωπαϊκά εργαστήρια. Στο κέντρο του δεξιού τμήματος της προθήκης βρίσκεται μία ξύλινη βιτρίνα με μινιατούρες, από την Γαλλία, στα μέσα του 19ου αι.

Συρόμενο αρνάκι από την Γερμανία γύρω στο 1890.

Φιγούρες ηρώων του ελληνικού κουκλοθέατρου.

Μετά το 1920 – 1930 κάποιοι οικοτέχνες -τεχνίτες, κυρίως ξυλουργοί ή σιδεράδες, που κατασκεύαζαν παιχνίδια κατόπιν παραγγελίας, για να συμπληρώσουν το εισόδημά τους- έγιναν και πανηγυράδες, έστηναν δηλαδή τους ξύλινους πάγκους τους στα θρησκευτικά πανηγύρια ανά την Ελλάδα και πωλούσαν τα τσίγκινα, πήλινα, ξύλινα, γύψινα και υφασμάτινα παιχνίδια

…που οι ίδιοι κατασκεύαζαν στα μαγαζιά ή τα σπίτια τους. Σιγά-σιγά στους πάγκους αυτούς βρήκαν τη θέση τους και παιχνίδια του εμπορίου, ελληνικά ή εισαγόμενα, με εμφανώς τοποθετημένο το εμπορικό τους σήμα.

Τα μεγάλα καταστήματα της Αθήνας και άλλων επαρχιακών πόλεων έφερναν παιχνίδια από την Ευρώπη (Γερμανία, Αγγλία, Γαλλία), κυρίως την περίοδο Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς. Από τις αρχές του 20ού αιώνα τιμοκατάλογοι τυπώνονταν ακόμα και από Έλληνες εμπόρους.

Παιχνίδια από ελληνικά και ευρωπαϊκά εργοστάσια. Αριστερά κέρινες κούκλες Child, από την Αγγλία της δεκαετίας του 1850.

Διαφόρων ειδών κούκλες. Στο άκρο αριστερά, στο μεσαίο ράφι, έχουμε μία κούκλα μόδας (στο άκρο), από την Γαλλία του 1860, κατασκευής του Francois Gaultier και δίπλα της δύο πορσελάνινες κούκλες Child, από τα τέλη του 19ου αι., κατασκευής του Emile Jumeau.

Μαριονέττες του γαλλικού κουκλοθεάτρου, από ξύλο και μέταλλο, στα τέλη του 19ου αι.

«Όταν τα παιχνίδια τα φτιάχναμε μόνοι μας» είναι ο τίτλος αυτού του τμήματος της συλλογής. Από τον 17ο αιώνα, σε όλο σχεδόν τον ελλαδικό χώρο, τα πιο πολλά παιχνίδια τα κατασκεύαζαν οι γονείς ή και τα ίδια τα παιδιά, με υλικά που έβρισκαν στη φύση, αλλά και μέσα στο σπίτι: ξύλα, βέργες, βότσαλα, καρποί, καλάμια, κουρέλια, σπάγκοι, κουβαρίστρες, κουμπιά, ζυμάρι, χαρτί και άλλα πολλά.

Εθιμικά παιχνίδια. Στο κέντρο ομοίωμα Λαζάρου από την Χίο, ξύλινες χελιδόνες και κούκλες από στάχυ.

Ζυμαρένιες πασχαλινές «κουτσούνες» από την Κάρπαθο και ζυμαρένια φίδια από την Σύμη.

Παιχνίδια του κόσμου.

Κούκλες από την Ιαπωνία, τέλη 19ου – αρχές 20ού αι.

Διάτρητες φιγούρες του Ινδονησιακού θεάτρου σκιών «Ramayana», κατασκευασμένες από δέρμα ψαλιδισμένο και ζωγραφισμένο στο χέρι με φυτικά χρώματα. Οι βέργες τους είναι από μπαμπού. (Ινδονησία – Μπαλί, τέλη 19ου αι.).

Copyright © Katerina Marinaki. All Rights Reserverd. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.

 

 

 

Κατηγορίες:Culture / EventsΕτικέτες: , , , , ,

Σχολιάστε

Εισάγετε τα παρακάτω στοιχεία ή επιλέξτε ένα εικονίδιο για να συνδεθείτε:

Λογότυπο WordPress.com

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό WordPress.com. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Φωτογραφία Facebook

Σχολιάζετε χρησιμοποιώντας τον λογαριασμό Facebook. Αποσύνδεση /  Αλλαγή )

Σύνδεση με %s

Ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για την εξάλειψη των ανεπιθύμητων σχολίων. Μάθετε πως επεξεργάζονται τα δεδομένα των σχολίων σας.

Αρέσει σε %d bloggers: