Η γνωριμία μας με το πανέμορφο Πιτυός, στο πλαίσιο του 1ου Gastronomy Fest Chios 2019, μας άφησε όχι μόνο τις καλύτερες εντυπώσεις, αλλά και ένα αίσθημα αισιοδοξίας και θα επανέλθω επ’ αυτού! Mια μεγάλη γιορτή γαστρονομίας -με πολλές παράλληλες δράσεις- πραγματοποιήθηκε εδώ στις 21 Ιουλίου, στο πλαίσιο του 1ου Γαστρονομικού Φεστιβάλ της Χίου, με τον εύγλωττο τίτλο «Η Χίος σε καλεί να την γευθείς», που διοργανώθηκε με εξαιρετική επιτυχία και πάνδημη συμμετοχή σε ολόκληρο το νησί, τόσο στη Βόρεια όσο και στη Νότια Χίο, το διήμερο 20 – 21 Ιουλίου, από τον νεοσύστατο και υπερδραστήριο Σύλλογο Διατήρησης και Προώθησης του Φυσικού και Γαστρονομικού Πλούτου της Χίου, με το ευωδιαστό πλέον όνομα «Μυρωδάτη Χίος». Το Φεστιβάλ στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία, επιτυγχάνοντας να τοποθετήσει την Χίο στη θέση που της αξίζει, στον χάρτη του γαστρονομικού τουρισμού, αποδεικνύοντας τις προοπτικές που έχει το νησί στον συγκεκριμένο τομέα. Όλες οι εκδηλώσεις είχαν ως πρωταγωνίστριες τις νοικοκυρές των χωριών της Χίου και τις παραδοσιακές συνταγές του κάθε τόπου.
Το Πιτυός είναι ένα πανέμορφο χωριουδάκι, χτισμένο στην ορεινή και άγονη βόρεια-βορειοανατολική ενδοχώρα της Χίου, μέσα σε κοιλάδα που καταλήγει στα Καρδάμυλα. Τα κοντινότερα χωριά βρίσκονται σε μεγάλες αποστάσεις για τα δεδομένα της Χίου, με αποτέλεσμα το Πιτυός να θεωρείται ένα από τα πλέον απομονωμένα, αλλά και αυθεντικά χωριά του νησιού. Πρόκειται για αρχαίο χωριό, αναφερόμενο από τον Ψευδοηρόδοτο, ο οποίος το αποκαλεί Πίτυν (ή Πίτυς), όπως και ο Κοραής. Σύμφωνα με τον σχετικό μύθο, κάποτε έφθασε στο χωριό περιπλανώμενος ο Όμηρος και ενώ κοιμόταν στην ύπαιθρο τη νύχτα, έπεσε πάνω του «καρπός της πίτυος», δηλαδή ένα κουκουνάρι. Το χωριό, λοιπόν, ονοματοδοτήθηκε από την αρχαία ελληνική λέξη πίτυς, που σημαίνει πεύκο. Ας σημειωθεί ότι «Πιτυούσσα» στην αρχαιότητα ονομαζόταν και ολόκληρη η Χίος, εξαιτίας των πολλών πεύκων της. Ως Πιτυούς αναφέρεται το χωριό και στο χρυσόβουλο του Μιχαήλ Παλαιολόγου (13ος αιώνας). Εδώ λοιπόν, είχαμε την χαρά να βιώσουμε μοναδικές εμπειρίες και συγκινήσεις, μέσα από τις δράσεις που διοργανώθηκαν για όλους εμάς, τους συμμετέχοντες στο Φεστιβάλ. Υπερδραστήριοι, φαίνεται ότι είναι -εκτός από τον διοργανωτή Σύλλογο «Μυρωδάτη Χίος»- και πολλοί από τους νέους -και όχι μόνον- κατοίκους του χωριού, τους οποίους θα δείτε αναλυτικά στις φωτογραφίες που ακολουθούν. Είναι πραγματικά τόσο ελπιδοφόρο, αισιόδοξο και φωτεινό το παράδειγμά τους και η προσπάθειά τους να καταστήσουν το χωριό τους πόλο έλξης επισκεπτών, όχι εφευρίσκοντας πράγματα που δεν έχουν, αλλά αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας τα πολλά και σημαντικά γνωρίσματα της τοπική τους αγροτοποιμενικής ταυτότητας, που τόσο έχουν λείψει από όλους εμάς, τους ανθρώπους της πόλης και τα οποία μπορούν να αναδείξουν το Πιτυός σε χωριό – πρότυπο για την Βόρεια Χίο! Μπράβο σε όλους τους για την αποφασιστικότητα και την αγωνιστικότητά τους, αλλά και για το πνεύμα συνεργασίας που φαίνεται να τους διακατέχει, πράγμα σπάνιο για την ελληνική πραγματικότητα!

Πανοραμική άποψη του γραφικού Πιτυός, από την κορυφή του Πύργου, πληροφορίες για τον οποίο ακολουθούν…

…και ο οποίος αποτελεί σήμα κατατεθέν του χωριού.

Πρώτη συγκέντρωση όλων ημών των επισκεπτών μπροστά στο κτήριο της Αστικής Σχολής Πιτυούς, η οποία οικοδομήθηκε το 1925…

…και βρίσκεται στην πλατεία, στην είσοδο του χωριού.

Ο περίπατος στα δρομάκια του χωριού είναι μία πραγματική απόλαυση…

…ένα πισωγύρισμα σε άλλες εποχές! Οι θόλοι και οι αψίδες των παλαιών σπιτιών…

…είναι αρχιτεκτονικά ίδιες με εκείνες των μεσαιωνικών χωριών της Νότιας Χίου.

Η οδός Ομήρου…

..και η γειτονιά του ονείρου! Πόσο πιο όμορφες εικόνες μπορεί άραγε να μας χαρίσει τούτο το κρυμμένο διαμαντάκι, που ακούει στο όνομα Πιτυός;

Ο Πύργος του Πιτυούς και δίπλα του ο αχώριστος σύντροφός του στο διάβα των χρόνων, ο εγκαταλελειμμένος πλέον ανεμόμυλος.

Ο μεσαιωνικός πύργος του Πιτυούς βρίσκεται στο όριο του χωριού. Πρόκειται για πολυγωνικό δεκαεξάπλευρο διώροφο κτίσμα, πάνω σε φυσικό βραχώδες έξαρμα. Η κατασκευή του τοποθετείται στον 14ο αιώνα, στην περίοδο της Γενουατοκρατίας (1346-1566). To συνολικό ύψος του πύργου φθάνει τα 13 μέτρα. Στον Πύργο έχουν γίνει εργασίες αποκαταστάσεως, που ολοκληρώθηκαν τον Μάιο του 2008. Από τότε φυλάσσεται και φιλοξενεί διάφορα εκθέματα. Εδώ το εσωτερικό του.

Η πανοραμική θέα του χωριού -δείτε την 1η φωτογραφία του άρθρου- και όλης της γύρω περιοχής από την κορυφή του Πύργου…

…κυριολεκτικά κόβει την ανάσα! Εδώ και ο «γείτονας» ανεμόμυλος, καδραρισμένος στις επάλξεις του Πύργου.

Συνολική άποψη του μεσαιωνικού Πύργου.

Ο ενοριακός ναός (η «χωριοεκκλησιά») του Πιτυούς τιμάται στο όνομα του Αγίου Γεωργίου, αλλά σημαντικότερος είναι ο Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής…

…στο κέντρο του χωριού, κτισμένος το 1817. Στο πανηγύρι της, στις 26 Ιουλίου, προσφέρεται κατσικοπίλαφο, κατά το τοπικό έθιμο.

Τις όμορφες εικόνες του χωριού…

…διαδέχεται η όμορφη εικόνα της γλυκύτατης και ευγενέστατης νεαρής κοπέλας, που μας υποδέχθηκε με τις υπέροχες «γρήγορες» τηγανίτες της στον Μουσειακό Χώρο του Παραδοσιακού Ελαιοτριβείου Γιάννη και Ευγενούς Γιανομώρου, ιδιοκτησίας σήμερα των Γιώργη και Μαρίας Χλωρού….

…όπου και μας ξενάγησε αναλυτικότατα ο Μιχάλης Φυτούσης, ο οποίος έχει γράψει μακρά και επιτυχημένη ιστορία στον χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης του νησιού.

Η βαριά κυλινδρική πέτρα του λιοτριβιού, που συνέθλιβε τις ελιές.

Ακολουθεί η επίσκεψη στον παραδοσιακό φούρνο του Πιτυούς, όπου ο Γιάννης Αποστολής ξεφουρνίζει το ψωμάκι του από το 2000, οπότε και πρωτολειτούργησε τον ξυλόφουρνό του, από τους ελάχιστους πλέον της Χίου -σε ένα παλιό κτήριο του 1880, λιοτρίβι τότε-, μετά από μια μακρά περιπλάνηση στις γειτονιές του κόσμου ως ναυτικός και επιχειρηματίας.

Μοσχοβολάει όλη η γειτονιά φρεσκοψημένο και αληθινό ψωμάκι!

Μας κερνούν ντόπιο δικό τους παξιμάδι και ελίτσες. Το μεγαλείο της απλότητας! Παρακολουθήστε και το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouYube: https://www.youtube.com/watch?v=U7s5b0VZOSQ

Στη συνέχεια παρακολουθούμε παραδοσιακό αλώνισμα, με γαϊδουράκια. Πόσα πράγματα έχουν εξαφανιστεί από την καθημερινότητα της ελληνικής υπαίθρου, τις τελευταίες δεκαετίες…

…και με πόση νοσταλγία τα παρακολουθούμε και τα καταγράφουμε όλοι εμείς οι άνθρωποι της πόλης!

Το «Παλιό Σχολείο», διαμορφώθηκε σε έναν φιλόξενο χώρο με αυτό ακριβώς το όνομα, που αποτελείται από τρία διαμερίσματα χωρητικότητας έως 4 ατόμων έκαστο, όπως διαβάζουμε στην πλατφόρμα του AirBnB.

Πολύ κοντά εδώ και το Ηρώον του χωριού.

Οι συναντήσεις μας εδώ στο Πιτυός είναι πολλές και εντυπωσιακές, όπως με το υπερήφανο άλογο, τον Καπόνε και τον αναβάτη και ιδιοκτήτη του, τον νεαρό Παναγιώτη -δείτε το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouTube https://www.youtube.com/watch?v=rKk_O0zAWqI-…

…ή με τον Γιάννη Γεωργούλη και τα προβατάκια του, από το γάλα των οποίων παράγονται τα περίφημα και πεντανόστιμα «Χώτικα Τυριά του Τσοπάνη», από το Τυροκομείο Γεωργούλη.

Το χαριτωμένο προβατάκι δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο σημείο για να ποζάρει, παρά κάτω από την αφίσα της 1ης Γιορτής Κτηνοτροφίας, που πραγματοποιήθηκε από τις 26 έως τις 28 Ιουλίου στο Πιτυός, με κύριους διοργανωτές τον Σύλλογο Κτηνοτρόφων Χίου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πιτυούς.

Μεταξύ των προϊόντων του τυροκομείου το κοπανιστό τυρί της φωτογραφίας, η ξερή μυζήθρα…

…το σκληρό τυρί άλμης και το περίφημο κυδιαντούσικο τυρί στο λάδι, είναι μόνο μερικά από τα προϊόντα, που προκάλεσαν ενθουσιασμό στον ουρανίσκο μας.

Το κύριο μέρος της γαστρονομικής εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε στους φιλόξενους χώρους της ταβέρνας «Μάκελος«, στην ιστορική ομώνυμη τοποθεσία με τον αιωνόβιο πλάτανο, όπου οι Τούρκοι τιμώρησαν με αιμοσταγή τρόπο τους Πιτυανούς για την αντίστασή τους, μιας και το Πιτυός αποτέλεσε τον μόνο οικισμό του νησιού που προέβαλε αντίσταση στη Σφαγή. Από το μακελειό αυτό ονοματοδοτήθηκε η περιοχή Μάκελος.

Εκατέρωθεν της Άννας Κλαδιά, Προέδρου του Συλλόγου «Μυρωδάτη Χίος«, οι πρωτεργάτες του πλούτου εικόνων και εμπειριών, που αποκομίσαμε από το Πιτυός. Αριστερά ο Νίκος Γεωργούλης, παλιός και καλός συνάδελφος, από την εφημερίδα «Πολίτης» της Χίου, ο οποίος εγκαταστάθηκε πλέον μόνιμα εδώ και με βάση του την ταβέρνα «Μάκελος», αγωνίζεται να προωθήσει όλα όσα έχει στο μυαλό του για την αειφόρο ανάπτυξη του χωριού. Και είναι πολλά! Δεξιά, ο Ζαννής Κοκολιάς, ο εξίσου δραστήριος Πρόεδρος του Μορφωτικού και Εκπολιτιστικού Συλλόγου Πιτυούς «Ο Μάκελος«. Γιατί, ως γνωστόν, ποτέ ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη και οι συνέργειες επιβάλλονται. Το Πιτυός, όπως και ολόκληρη η Χίος, αποκτούν σιγά-σιγά την θέση που τους αξίζει στον γαστρονομικό χάρτη της Ελλάδος.

Οι δημοσιογράφοι γαστρονομίας Ελένη Ψυχούλη και η Ιωάννα Σταμούλου, δοκιμάζουν τις τοπικές νοστιμιές, που ετοίμασαν οι χρυσοχέρες νοικοκυρές του Πιτυούς…

…στις οποίες και δίνουν τον λόγο τόσο η Άννα Κλαδιά…

…όσο και η Ελένη Ψυχούλη, προκειμένου να μας παρουσιάσουν τις τοπικές συνταγές τους. Δικαιωματικά ο πρώτος λόγος τους ανήκει! Παρακολουθήστε και το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=Ca5eUVcDnrU

Η Μαρκέλα (αριστερά) και η Ευγενία, επιδεικνύουν υπερήφανες τις τοπικές φορεσιές τους.

Χερίσια μακαρόνια, τα πιο διάσημα ζυμαρικά της Χίου, με καταγωγή από τα βορειόχωρα του νησιού. Τα χερίσια μακαρόνια πλάθονται γύρω από ένα σπάρτο. Επειδή είναι δύσκολο έως αδύνατον να βρεθεί σπάρτο στις μεγαλουπόλεις, η εργασία αυτή μπορεί να γίνει και με καλαμάκι για σουβλάκι. Όταν το σπάρτο ή το καλαμάκι τραβηχτεί απομένει το μακαρόνι, ένας λεπτός κύλινδρος με τρύπα στη μέση και μάκρος 12-15 εκατοστά.

Παρακολουθήσαμε με προσοχή την προετοιμασία τους από τις έμπειρες γυναίκες του χωριού -παρακολουθήστε το σχετικό video στο κανάλι μας στο YouTube https://www.youtube.com/watch?v=GlrxgjOKuwY-…

…καθώς και του φιδέ, που διακρίνεται εντός του πήλινου σκεύους και στη συνέχεια τα δοκιμάσαμε…

…όπως και το μπουρέκι με μυζήθρα…

…τις κοπαντιστόπιτες, που παίρνουν το όνομά τους από την κοπανιστή της γέμισής τους…

…αλλά και τα μπουρέκια με γέμιση ταμπουρά, δηλαδή κίτρινης κολοκύθας…

…η οποία αναμένει υπομονετικά το ζυμαρένιο φυλλαράκι…

…που ανοιγμένο με μαεστρία από έμπειρα χέρια…

…θα την αγκαλιάσει στη στιβαρή αγκαλιά του, και μαζί θα στριφογυριστούν στο σχήμα του σαλίγκαρου…

…πριν παραδοθούν τελικά άνευ όρων στην καυτή αγκαλιά του φούρνου, που θα τα μετατρέψει στο υπέροχο έδεσμα…

…που γεύθηκαν όλοι οι παριστάμενοι, μαζί με πολλές ακόμα εξαιρετικές νοστιμιές, στην Ταβέρνα «Μάκελος«, η οποία διανύει μία από τις πλέον λαμπρές σελίδες της ιστορία της, στα χέρια του Νίκου Γεωργούλη, από το 2018.

Η πλούσια χωριάτικη, με ντόπια όλα της τα υλικά, αποκτά ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον πάνω στο πρωτότυπο ατομικό τραπεζομαντηλάκι, που υπενθυμίζει σε όλους τους θαμώνες του εστιατορίου την ιστορία της συγκεκριμένης τοποθεσίας.

Ακολουθεί κατσικάκι στο φούρνο με πατατούλες, σκέτο λουκούμι…

…αλλά και κατσίκα κοκκινιστή με φρεσκοτηγανισμένες πατάτες.

Ντολμαδάκια…

…και μαλαθρίτες συμπλήρωσαν το μενού, μαζί βεβαίως με τις παραδοσιακές συνταγές που ήδη είχαν ετοιμάσει οι νοικοκυρές του Πιτυούς και οι οποίες σερβίρονται ούτως ή άλλως στην ταβέρνα του «Μάκελου«.

Καρπουζάκι και γλυκάκι στα χέρια της καλής φίλης και γευσιγνώστριας Έλενας Καρούμπη, η οποία μαζί με τον επίσης καλό φίλο Σπύρο Σπαή, εκπροσώπησαν το Επιμελητήριο Κέρκυρας στο Γαστρονομικό Φεστιβάλ της Χίου.

Φίλοι στο Πιτυός, όλα τα χειροκροτήματα σάς ανήκουν για την αξιέπαινη προσπάθειά σας ανάδειξης και προβολής του χωριού σας!
Copyright ©Katerina Marinaki. All Rights Reserverd. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Σχολιάστε