Τον Σεπτέμβριο του 1977 ο Σουηδός δημοσιογράφος Jan-Olof Bengston επισκέφθηκε το λιμάνι της Αμμοχώστου με το απόσπασμα της χώρας του στην UNFICYP (Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο). Από το λιμάνι είδε την περίκλειστη περιοχή και έγραψε στην εφημερίδα του -συμπυκνώνοντας σε δύο λέξεις τα όσα αντίκρυσε- ότι πρόκειται για μία «πόλη-φάντασμα»! Η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, έχει έκταση περίπου 6,2 τετραγωνικά χιλιόμετρα και αποτελεί σχεδόν το 17% της συνολικής έκτασης του Δήμου Αμμοχώστου, τμήμα στο οποίο κατοικούσαν οι περισσότεροι από τους Ελληνοκυπρίους, εκ των περίπου 43 χιλιάδων, που ήταν το 1974 ο πληθυσμός του Δήμου. Σήμερα, 44 χρόνια μετά, η «πόλη-φάντασμα» εξακολουθεί να βρίσκεται εκεί, γεμίζοντας με συγκίνηση και πολλά ακόμα έντονα και μερικές φορές αντιφατικά συναισθήματα, όσους την αντικρύζουν, φθάνοντας σε απόσταση αναπνοής -κυριολεκτικά- από τα κατεχόμενα!

Το Πολιτιστικό Κέντρο Κατεχόμενης Αμμοχώστου κτίστηκε το 1998 στη γραμμή αντιπαράθεσης, κοντά στο Οδόφραγμα Δερύνειας, και φιλοξενεί τις αντικατοχικές εκδηλώσεις του Δήμου Αμμοχώστου και άλλων Φορέων και Οργανώσεων. Στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Κέντρου γίνονται προβολές οπτικογραφημένων ταινιών για την Αμμόχωστο, τόσο στους εκατοντάδες ξένους που επισκέπτονται το Κέντρο καθημερινώς, όσο και στους μαθητές των σχολείων Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης που έχουν εντάξει το Πολιτιστικό Κέντρο στα προγράμματα εκπαιδευτικών εκδρομών.
Διοργανώνονται επίσης καλλιτεχνικές εκθέσεις (φωτογραφίας, ζωγραφικής, γλυπτικής κ.άλ.). Στο καινούργιο κτήριο του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Αμμοχώστου, που λειτουργεί από το 2001, υπάρχει μικρή Βιβλιοθήκη με βιβλία για τα κατεχόμενα εδάφη, καθώς και μικρή ταινιοθήκη. Λειτουργεί επίσης προθήκη με είδη παραδοσιακής τέχνης και μουσειακά αντίγραφα. Ξεχωριστή προθήκη φιλοξενεί την έκθεση αντιπροσωπευτικών αρχαιολογικών ευρημάτων από την Επαρχία Αμμοχώστου. Οι χώροι του Κέντρου χρησιμοποιούνται επίσης από διάφορους Οργανισμούς και Σωματεία για τη διεξαγωγή σεμιναρίων, διαλέξεων, και άλλων εκδηλώσεων.

Η τέταρτη ημέρα του -ούτως ή άλλως πυκνού και πλούσιου σε εμπειρίες- φθινοπωρινού ταξιδιού μας στην Μεγαλόνησο, αποτέλεσε ένα προσκύνημα στο Ν.Α. τμήμα του νησιού, στην Δερύνεια και στην Αγία Νάπα, περιοχές των οποίων το φυσικό κάλλος και η συγκυρία της απομάκρυνσης από το προσκήνιο -λόγω κατοχής- της κραταιάς Αμμοχώστου, τις βοήθησε όχι μόνον να ορθοποδήσουν, αλλά κυριολεκτικά να απογειωθούν τουριστικά, ιδιαιτέρως βέβαια οι Δήμοι Παραλιμνίου-Πρωταρά και Αγίας Νάπας, μια πόλη 4.000 περίπου κατοίκων, που φθάνει να φιλοξενεί ετησίως πλέον των 500.000 επισκεπτών από ολόκληρο τον κόσμο! H μικρή πόλη της Δερύνειας -αρχικά γνωστή ως Γερύνεια- βρίσκεται στην επαρχία Αμμοχώστου στην περιοχή των «Κοκκινοχωριών» κι έχει ένα πλούσιο ιστορικό παρελθόν. Πιθανόν να είναι το σημείο όπου έφτασαν οι έποικοι στο νησί μετά τον Τρωϊκό Πόλεμο.

Τα κρυστάλλινα νερά και οι χρυσαφένιες παραλίες αποτελούν τα κυριότερα χαρακτηριστικά της περιοχής της Αμμοχώστου. Γραφικό τοπίο στολισμένο με διάσπαρτους ανεμόμυλους, έδαφος ιδιαίτερα εύφορο, καθώς είναι πλούσιο σε μεταλλικά στοιχεία, που παράγει τα πιο νόστιμα και φρέσκα προϊόντα του νησιού, εντυπωσιακές ακτές, η γνωστή έντονη νυχτερινή ζωή, η μεγάλη ποικιλία τουριστικών καταλυμάτων, τα ειδυλλιακά αλιευτικά λιμάνια, οι μεσαιωνικοί ναοί και τα παραδοσιακά χωριουδάκια συνθέτουν όλα μαζί την τέλεια συνταγή για ονειρεμένες διακοπές, που θα κρατήσουν δέσμιους για πάντα τους λάτρεις του ήλιου, των πάρτι, των καλών γεύσεων, αλλά και τους οπαδούς της εξερεύνησης και της περιπέτειας. Ο επισκέπτης της περιοχής έχει την ευκαιρία να εντοπίσει τη διαφορά στην ανώτερη γεύση των προϊόντων, που αναπτύσσονται στα «κόκκινα χώματα» των χωριών της περιοχής, γνωστά και ως Κοκκινοχώρια. Χάρη στη μοναδική πλούσια κόκκινη γη, το κομμάτι αυτό της Κύπρου φημίζεται για τα ζουμερά καρπούζια, τις ολόγλυκες φράουλες και την πιο νόστιμη κυπριακή πατάτα, αφού όλα έχουν μια εκρηκτική γεύση!

Δεν είναι, λοιπόν, διόλου τυχαίο το γεγονός ότι εδώ, στην μικρή πόλη της Δερύνειας, πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια το Παγκύπριο Φεστιβάλ Φράουλας Δήμου Δερύνειας. Φέτος, στην 11η πλέον διοργάνωσή του, το Φεστιβάλ Φράουλας που θα πραγματοποιηθεί στις 25 Μαΐου και γιορτάζει παράλληλα τα 20χρονά του, θα προσφέρει σε όλους τους επισκέπτες του δωρεάν φρέσκες φράουλες και τα παράγωγα προϊόντα της, όπως ο χυμός, η μαρμελάδα, το λικέρ και τα παγωτά. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το καλλιτεχνικό κομμάτι του Φεστιβάλ, στο οποίο φέτος θα πρωταγωνιστήσουν οι Έλληνες καλλιτέχνες Τριαντάφυλλος και Πέτρος Ίμβριος (Γήπεδο Δερύνειας «Αναγέννηση»). Μην ξεχνάτε, ωστόσο, ότι κάθε χρόνο τον Μάιο πραγματοποιείται το Φεστιβάλ Τριαντάφυλλου, στο ορεινό χωριό Αγρός, στο όρος Τρόοδος. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι στην Αμμόχωστο, ήδη πριν το 1974, διοργανωνόταν το Φεστιβάλ Πορτοκαλιού.

Η µεγαλοπρεπής οµορφιά των απόκρηµνων βράχων κοντά στη θάλασσα, σε συνδυασµό µε την αυτόχθονη χλωρίδα του Ακρωτηρίου Γκρέκο, στο νοτιοανατολικό άκρο της Κύπρου, εντυπωσιάζει. Εδώ βρίσκεται και το Εθνικό Δασικό Πάρκο (Ε.Δ.Π.) Κάβο Γκρέκο, με έκταση 385 εκτάρια, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στο Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Μονοετή και πολυετή φυτά, βολβοί και κονδυλωτά, ποικιλίες colchicum, νάρκισσου και άλλων φυτών απαντώνται εδώ. Μοναδικά είναι, επίσης, τα φυτά στην παραλία και κυρίως είδη που ανθίζουν το καλοκαίρι και που ευδοκιµούν εκεί παρά την αλµυρότητα του εδάφους, την ξηρασία και τις υψηλές καλοκαιρινές θερμοκρασίες. Μερικά από τα είδη αυτά είναι το limonius sinuatum και το limonium deifolium, το Crithmum Maritimum και το σπάνιο ενδηµικό Taraxacum Aphrogenes, που ευδοκιµούν αποκλειστικά στην Κύπρο. Συνολικά απαντώνται περίπου 400 είδη φυτών, εκ των οποίων τα 15 ενδημικά (δεν υπάρχουν πουθενά αλλού) και 70 είδη ζώων. Διόλου τυχαίο δεν είναι, λοιπόν, το γεγονός ότι στην καρδιά του Ε.Δ.Π. βρίσκεται το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης (Κ.Π.Ε.Ε.) Κάβο Γκρέκο, το οποίο συμπεριλαμβάνεται στο Δίκτυο Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου και αποτελεί το νεότερο Κέντρο του Δικτύου, καθώς η λειτουργία του ξεκίνησε μόλις το 2016, ως αποτέλεσμα της συνεργασίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου με το Τμήμα Δασών.

Ο Δήμος Αγίας Νάπας είναι παραθαλάσσιος, ιδρύθηκε το 1994 και βρίσκεται στο νότιο-ανατολικό τμήμα της Κύπρου, νότια της πόλης της Αμμοχώστου. Η Αγία Νάπα, με μακρά ιστορία που χρονολογείται από τον 14^ο αιώνα και με πληθυσμό που φτάνει σήμερα τους 4.000 κατοίκους, είναι παγκοσμίως γνωστή για τις μοναδικές αμμώδεις παραλίες της και αποτελεί δημοφιλή τουριστικό προορισμό. Η Αγία Νάπα ονοματοδοτήθηκε από το ομώνυμο μεσαιωνικό Μοναστήρι. Το όνομα «Αγία Νάπα» σημαίνει Άγιο Δάσος. Η περιοχή πήρε την ονομασία της από την «Εικόνα της Παναγίας της Νάπης», δηλαδή της Αγίας του Δάσους, και για συντομία ονομάστηκε «Αγία Νάπα». Στην νεότερη εποχή οι πρώτοι κάτοικοι της Αγίας Νάπας έφθασαν προς τα τέλη του 17^ου αιώνα από την Θεσσαλονίκη, για να ξεφύγουν από την επιδημία πανώλης που είχε ξεσπάσει στην πόλη. Από αυτή την περίοδο ξεκίνησε η δημιουργία του σημερινού χωριού με το pick της ακμής του να σημειώνεται κατά τη δεκαετία του 1980.

Μεταξύ των σημαντικότερων σημείων ενδιαφέροντος της πόλης το μοναστήρι της Αγίας Νάπας. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στη σπηλιά, η οποία έχει γίνει εκκλησία, βρέθηκε από κάποιο κυνηγό η θαυματουργός εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ο σκύλος του κυνηγού πρώτος αντίκρυσε την ολόφεγγη εικόνα και μπροστά στη θέα της άρχισε να γαβγίζει επίμονα καλώντας τον κύριο του. Στο άκουσμα της ανεύρεσης της εικόνας, πλήθος πιστών άρχισε να επισκέπτεται τον ιερό χώρο τού σπηλαίου. Η εικόνα είχε μάλλον τοποθετηθεί στο σπήλαιο κατά την περίοδο της εικονομαχίας (7ος-8ος αι.), και έτσι διασώθηκε. Τον 14ο αιώνα το σπήλαιο κτίστηκε κατά το υπόλοιπο ήμισυ και έγινε ναός.

Το Δημοτικό Μουσείο Αγίας Νάπας THALASSA άρχισε να λειτουργεί τον Αύγουστο του 2005, υπό την διεύθυνση του Ιδρύματος Πιερίδη σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης και το Ίδρυμα Θαλάσσιας Ζωής Τορναρίτη-Πιερίδη. Το Μουσείο έχει ως θέμα τη θάλασσα και ως στόχο το να παρουσιάσει στο κοινό και τους επισκέπτες της Κύπρου τον ρόλο και τη σημασία της θάλασσας στην Ιστορία της Μεγαλονήσου, από την παλαιοντολογία μέχρι σήμερα. Κυριότερο έκθεμα του Μουσείου είναι το «Κυρήνεια ΙΙ», πιστό αντίγραφο του αρχαίου ναυαγίου των κλασσικών χρόνων, που βρίσκεται σήμερα στο κατεχόμενο κάστρο της Κερύνειας και κατασκευάστηκε στο πλαίσιο ενός πειραματικού προγράμματος που διηύθυνε ο Χάρης Τζάλας, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Προστασίας της Ναυτικής Παράδοσης. Χρησιμοποιώντας την αρχαία μέθοδο κατασκευής, το «Κυρήνεια ΙΙ» ναυπηγήθηκε στο ναυπηγείο του Μανώλη Ψαρρού, στο Πέραμα, κοντά στον Πειραιά, από το 1982 έως το 1985. Για περισσότερα από τρία χρόνια, το «Κυρήνεια ΙΙ» διέσχιζε το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο κάτω από διάφορες καιρικές συνθήκες, σε μια σειρά από πειραματικά ταξίδια που ξεπέρασαν τα 2000 ναυτικά μίλια. Αυτά συμπεριέλαβαν και ένα ταξίδι, το φθινόπωρο του 1986, από την Ελλάδα στην Κύπρο και το ταξίδι της επιστροφής στην Ελλάδα, την άνοιξη του 1987. Το «Κυρήνεια ΙΙ» εκτέθηκε σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως και στη Νέα Υόρκη, τη Νάρα της Ιαπωνίας, τη Σεβίλλη και το Αμβούργο.

Ευχαριστούμε θερμά τον Κυπριακό Οργανισμό Τουρισμού και τους ανθρώπους του για την πρόσκληση, την οργάνωση και την άψογη φιλοξενία μας στην Κύπρο.