Στο πλαίσιο των πολλαπλών εκδηλώσεων, που πραγματοποιήθηκαν στην πανέμορφη Χίο κατά τη διάρκεια του 1ου Φεστιβάλ Γαστρονομίας Χίου 2019, το διήμερο 20 και 21 Ιουλίου, είχαμε την χαρά να (ξανα)επισκεφθούμε δύο μοναδικά Μουσεία, που φιλοξενούνται στο νησί, αποπνέοντας όλα τα αρώματα και τις γεύσεις, που χαρακτηρίζουν τον ευλογημένο αυτό τόπο. Πρόκειται για το Μουσείο Μαστίχας Χίου, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και για το Citrus – Άρωμα Μνήμης, αμφότερα στη Νότια Χίο. Ευκαιρίας δοθείσης να θυμήσουμε ότι το 1ο Φεστιβάλ Γαστρονομίας Χίου 2019 «Η Χίος σε καλεί να την γευθείς», διοργανώθηκε από τον Σύλλογο Διατήρησης και Προώθησης του Φυσικού και Πολιτιστικού Πλούτου της Χίου «Η Μυρωδάτη Χίος» και ήταν ουσιαστικά μια διήμερη γιορτή Γαστρονομίας, Πολιτισμού και Τουρισμού, στην οποία συμμετείχαν διάσημοι chef, δημοσιογράφοι γαστρονομίας, food bloggers, αλλά και νοικοκυρές και Πολιτιστικά Σωματεία του νησιού. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ περιελάμβανε επισκέψεις σε διάφορες τοποθεσίες και Μουσεία, συνταγές και γευσιγνωσίες, γνωριμία με ντόπιους παραγωγούς και προϊόντα, οινογνωσία, πολιτιστικά δρώμενα, αναβίωση αγροτικών εργασιών, δράσεις για παιδιά και ζωντανή μουσική για την ψυχαγωγία του κοινού.
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΑΣΤΙΧΑΣ ΧΙΟΥ
Το Μουσείο Μαστίχας Χίου άνοιξε για το κοινό το 2016. Στεγάζεται σε κτήριο που δημιουργήθηκε για τους σκοπούς του Μουσείου, σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου και λειτουργεί υπό την ευθύνη του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς για τα επόμενα πενήντα χρόνια από την ίδρυσή του. Η δημιουργία του Μουσείου χρηματοδοτήθηκε από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» και χρηματοδοτήθηκε από το ΕΣΠΑ 2007-2013 (συγχρηματοδότηση ΕΤΠΑ), το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία 2014-2020» και την Τράπεζα Πειραιώς. Το Μουσείο δεν θα μπορούσε παρά να βρίσκεται στα Μαστιχοχώρια της Νότιας Χίου, στο μοναδικό σημείο του κόσμου, όπου καλλιεργείται ο σκίνος της ποικιλίας Pistacia lentiscus var. Chia και παράγεται η μαστίχα. Η παραδοσιακή μαστιχοκαλλιέργεια είναι ζωντανή και σήμερα και αποτελεί στοιχείο της ταυτότητας των κατοίκων, αλλά και της ιστορίας του τόπου.

Το Μουσείο Μαστίχας Χίου σκοπεύει να αναδείξει την παραγωγική ιστορία της καλλιέργειας και την επεξεργασίας της μαστίχας, την οποία εντάσσει στο πολιτιστικό τοπίο της Χίου. Η μουσειακή εμπειρία ολοκληρώνεται στην υπαίθρια έκθεση, στην οποία το κοινό έρχεται σε επαφή με το φυτό και το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ευδοκιμεί.

Μέσα από το πρίσμα της εγγραφής από την UNESCO της παραδοσιακής μαστιχοκαλλιέργειας στον Αντιπροσωπευτικό κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας, το 2014, έμφαση δίνεται στη διαχρονία και την αειφορία του χιώτικου αυτού προϊόντος. Εδώ η είσοδος του Μουσείου.

Από όλους τους εξωτερικούς χώρους του Μουσείου η θέα προς την περιοχή των Μαστιχοχωρίων είναι πανοραμική και ανεμπόδιστη.,,

…με το πανέμορφο Πυργί να κυριαρχεί σε ένα κάδρο ανείπωτης ομορφιάς, όποια εποχή του χρόνου κι αν το αντικρίσει κανείς.

Η μόνιμη έκθεση πραγματεύεται τη μαστίχα Χίου ως μοναδικό φυσικό προϊόν.

Στην εισαγωγή, μαθαίνουμε για το σκίνο και τη μαστίχα, την ρητίνη που το 2015 αναγνωρίστηκε ως φυσικό φάρμακο.

Στην πρώτη ενότητα ανακαλύπτουμε την παραδοσιακή τεχνογνωσία της μαστιχοκαλλιέργειας.

Οι διάφορες φάσεις της εξαιρετικά δύσκολης και χρονοβόρας διαδικασίας καθαρισμού της μαστίχας, έως ότου καταλήξει λευκή ως περιστερά για την πώλησή της.

Για την συλλογή της μαστίχας χρησιμοποιείται το μαστιχοκάλαθο επιχρισμένο με κοπριά αγελάδας, στάχτη ή ασπρόχωμα, αλλά και το κασάκι για την μεταφορά της πίτας, δηλαδή των μεγάλων κομματιών μαστίχας.

Γενική άποψη των εσωτερικών χώρων του Μουσείου…

…και λεπτομέρεια των μηχανημάτων που φιλοξενούνται εδώ.

Στην δεύτερη ενότητα παρατηρούμε πώς η διαχείριση της μαστίχας ιστορικά διαμόρφωσε το αγροτικό και οικισμένο τοπίο της Νότιας Χίου και των Μαστιχοχωρίων. Εδώ οι Ολύμποι.

Εσωτερικό σπιτιού της περιοχής των Μαστιχοχωρίων.

Μπουρμπουλάκια, πήλινα χιώτικα σκεύη για την τοποθέτηση της μαστίχας, όταν αυτή προοριζόταν για δώρο.

Στην τρίτη ενότητα ενημερωνόμαστε για τη συνεταιριστική εκμετάλλευση και μεταποίηση της μαστίχας στους νεότερους χρόνους, που σηματοδοτεί ένα σημαντικό κεφάλαιο της παραγωγικής ιστορίας της Χίου. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις χρήσεις με τις οποίες η μαστίχα σήμερα ταξιδεύει σε όλον τον κόσμο.

Για την καλύτερη κατανόηση της μόνιμης έκθεσης υπάρχουν στον χώρο του Μουσείου: Πολυμεσικές εφαρμογές, Ταινίες τεκμηρίωσης, Μακέτες και Πρωτότυπα μηχανήματα σε λειτουργία.

Στην Αίθουσα «Σχίνος» (αίθουσα πολλαπλών χρήσεων) φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις, οργανώνονται εκδηλώσεις και αναπτύσσονται δράσεις πολιτισμού, ενώ στην αίθουσα «Κεντητήρι» εκπονούνται εκπαιδευτικά προγράμματα.

Τοπική ανδρική φορεσιά.

Οι φορεσιές και τα κοσμήματα των γυναικών της Χίου εντυπωσίαζαν διαχρονικά τους ξένους περιηγητές ήδη από τον 16ο αιώνα. Εδώ εκθέματα της μεγάλης έκθεσης «Οι αμέτρητες όψεις του Ωραίου» του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που φιλοξενήθηκε στο Μουσείο Μαστίχας από τις 19 Ιουνίου έως και τις 8 Σεπτεμβρίου 2019.

Οι κολώνες αυτές παραπέμπουν με το σχήμα τους στα κλαδιά του μαστιχοφόρου σκίνου.
CITRUS – ΑΡΩΜΑ ΜΝΗΜΗΣ
Η Citrus ιδρύθηκε το 2008 και αποτελεί μια σύνθετη επιχειρηματική πρωτοβουλία με βασικό αντικείμενο την παραγωγή και διάθεση διατροφικών προϊόντων με βάση τα ονομαστά εσπεριδοειδή της Χίου. Με φόντο μια γνήσια χιώτικη ιστορία συστηματικής καλλιέργειας και εμπορίου από τον 14ο αιώνα, η Citrus στοχεύει να συνδέσει με δυναμικό τρόπο το παρελθόν με το παρόν και το μέλλον των εσπεριδοειδών του Κάμπου ιδρύοντας μια πρότυπη οικοτεχνική μονάδα. Τα φρούτα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και σημαντικής διατροφικής αξίας, τα οποία προωθούνται στην ελληνική, αλλά και την παγκόσμια αγορά.

H εντυπωσιακή είσοδος στους χώρους της εταιρείας Citrus, με την χαρακτηριστική για την περιοχή του Κάμπου θυμιανούσικη πέτρα.

Η σημερινή αξιοποίηση των εσπεριδοειδών από την Citrus σε νέες χρήσεις, γεύσεις και αρώματα επιβεβαιώνει ότι με εναλλακτικούς και ποιοτικούς τρόπους είναι δυνατόν να δοθεί στον σύγχρονο άνθρωπο ένα ζωντανό άρωμα μνήμης, από προϊόντα που παράγονται στην καρδιά του Κάμπου της Χίου, σε ένα μοναδικό αρχοντικό του 1742.

Τα περίφημα αρχοντικά του Κάμπου της Χίου είναι διώροφα ή τριώροφα κτήρια με ελεύθερη θέα από όλες τις όψεις τους, γεγονός που διευκολύνει τον πλήρη έλεγχο των κτημάτων από τους ιδιοκτήτες. Εδώ, το μαγγανοπήγαδο στην αυλή του Citrus, που χρησίμευε στο πότισμα και την άντληση του νερού από τα πηγάδια.

Κοινά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των αρχοντικών αυτών είναι οι αψιδωτές πόρτες και τα παράθυρα, καθώς και οι μεγάλες εσωτερικές σκάλες, οι ευρύχωρες αυλές, οι εντυπωσιακοί ανθόκηποι και οι πέτρινες στέρνες, όπως αυτή της φωτογραφίας.

Ακόμα ένα μαγγανοπήγαδο…

…και η παλιά αυτή άμαξα εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες του Μουσείου Citrus – Άρωμα Μνήμης.

Στον χώρο της Citrus λειτουργεί Μουσείο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί για την ακμή της περιοχής χάρη στα μοναδικά της εσπεριδοειδή…

…ενώ δίνεται η δυνατότητα σε όποιον το επιθυμεί, μέσω της περιήγησής του και στο κτήμα, να βιώσει το συναρπαστικό παρελθόν, αλλά και το δημιουργικό παρόν και μέλλον των εσπεριδοειδών του Κάμπου.

Η έδρα της Citrus στεγάζεται σε ένα από τα χαρακτηριστικά αρχοντικά του Κάμπου, με τις πελώριες αυλόπορτες, τις βοτσαλωτές αυλές…

…και τα ζωγραφιστά ταβάνια, που χαρίζουν στον Κάμπο τον μοναδικό του χαρακτήρα.

Ο Δημοσιογράφος Δημήτρης Μυωτέρης ξεναγεί στα μυστικά του Κάμπου τους συμμετέχοντες στο 1ο Φεστιβάλ Γαστρονομίας Χίου 2019, λίγο προτού εισέλθουν στο Citrus. Ο Κάμπος είναι ένας μοναδικός, νοητός κήπος εσπεριδοειδών στο κέντρο του νησιού, σε απόσταση μόλις έξι χιλιομέτρων από την πόλη, που αναπτύχθηκε ως περιαστική του Κάστρου της Χίου από τους Γενοβέζους, κατά τον 14ο αιώνα, χρονολογία που αποτέλεσε και το χρόνο άφιξης των εσπεριδοειδών στο νησί.

Οι χώροι του Citrus διατίθενται για ποικίλες εκδηλώσεις. πολιτιστικού ή κοινωνικού χαρακτήρα. Μία από αυτές και η live ζαχαροπλαστική από την δημοσιογράφο και blogger Ιωάννα Σταμούλου, στο πλαίσιο πάντα του 1ου Φεστιβάλ Γαστρονομίας Χίου 2019.

H Iωάννα μας ετοίμασε εύκολο σπιτικό μιλφέιγ με αρώματα χιώτικου μανταρινιού, ενώ η Ελένη Ψυχούλη ανέλαβε -τι άλλο- την παρουσίαση της όλης διαδικασίας.

Η Άννα Καρυστιανού -Ταμίας του Συλλόγου «Μυρωδάτη Χίος» και μαγείρισσα της τηλεοπτικής εκπομπής «Άκου να δεις τώρα» του Αλήθεια TV Χίου– έβαλε κι εκείνη το χεράκι της…

…ενώ η Άννα Κλαδιά -Πρόεδρος του Συλλόγου «Μυρωδάτη Χίος» και παρουσιάστρια της τηλεοπτικής εκπομπής «Άκου να δεις τώρα» του Αλήθεια TV Χίου– ανέλαβε το κομμάτι της γευσιγνωσίας.

Το μιλφέιγ έγινε κυριολεκτικά ανάρπαστο!

Ιδού, λοιπόν, και η αυθεντική συνταγή με όλα τα μυρωδάτα μυστικά της! Καλή σας επιτυχία και καλή απόλαυση!
Copyright ©Katerina Marinaki. All Rights Reserverd. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Σχολιάστε