
Η Θόλος της Αθηνάς Προναίας, το πλέον εμβληματικό τοπόσημο των Δελφών, ένα πραγματικό αριστούργημα της κλασσικής αρχιτεκτονικής, με άγνωστη ωστόσο χρήση.
Δελφοί, ο «ομφαλός της γης», το σημείο όπου, σύμφωνα με τη μυθολογία, συναντήθηκαν οι δύο αετοί που έστειλε ο Δίας από τα άκρα του σύμπαντος προκειμένου να εντοπίσει το κέντρο του κόσμου! Η αρχαία ελληνική πόλη στους πρόποδες του Παρνασσού, που σήμερα αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Kληρονομιάς της UNESCO, φιλοξένησε το σημαντικότερο Μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου, περιτριγυρισμένο από το επιβλητικό τοπίο, που απλώνεται μεταξύ των δύο πελώριων βράχων, των Φαιδριάδων. Η πόλη αναφέρεται ήδη από τους ομηρικούς χρόνους με την ονομασία Πυθώ. Στην αρχή των ιστορικών χρόνων ήταν μία από τις πόλεις της αρχαίας Φωκίδας, αλλά σταδιακά ο ρόλος της αναβαθμίσθηκε και εξελίχθηκε σε πανελλήνιο κέντρο και ιερή πόλη των αρχαίων Ελλήνων, αποτελώντας παράλληλα το κέντρο της Δελφικής Αμφικτυονίας. Πρόκειται για την ομοσπονδία δώδεκα φυλών της Θεσσαλίας και της Στερεάς, που αποτελούσε αρχικά θρησκευτική ένωση, ενώ αργότερα απέκτησε και πολιτική σημασία, έχοντας τον έλεγχο της περιουσίας και λειτουργίας του ιερού, αφού όριζε τους ιερείς και τους άλλους αξιωματούχους, εκλέγοντάς τους πάντα από κατοίκους των Δελφών. Οι Δελφοί διατήρησαν τη σημαντική τους θέση μέχρι τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ., οπότε δόθηκε οριστικό τέλος στη λειτουργία του Μαντείου, σύμφωνα με διάταγμα του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄, ενώ η παρακμή του είχε ξεκινήσει ήδη από τον 3ο αι. π.Χ., με αιτία το φιλοσοφικό κίνημα του ορθολογισμού. Τους επόμενους αιώνες η ίδια η πόλη παρήκμασε επίσης και εγκαταλείφθηκε οριστικά την περίοδο των Σλαβικών επιδρομών. Η έρευνα στον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών άρχισε γύρω στο 1860 από Γερμανούς, ενώ το 1891 οι Γάλλοι πήραν από την ελληνική κυβέρνηση έγκριση για διεξαγωγή συστηματικών ερευνών και τότε άρχισε η λεγόμενη «Μεγάλη Ανασκαφή›, αφού πρώτα απομακρύνθηκε το χωριό Καστρί. Στα νεότερα χρόνια ο χώρος των Δελφών συνδέθηκε με την προσπάθεια αναβίωσης της δελφικής ιδέας, από τον ποιητή Άγγελο Σικελιανό και τη σύζυγό του Εύα, οι οποίοι παρουσίασαν δύο παραστάσεις αρχαίου δράματος, το 1927 και το 1930, θέλοντας να δημιουργήσουν ένα νέο πνευματικό «ομφαλό της γης». Eδώ, στους Δελφούς, που παραμένουν μια πόλη όλο ζωντάνια και παλμό, παρά τα χιλιάδες χρόνια ιστορίας και τα εμβληματικά μνημεία τους!

Η σύγχρονη πόλη είναι πανέμορφη. Χαρακτηριστική άποψη από την είσοδο του οικισμού…

…και εδώ η πλατεία και ο Ι.Ν. του Αγίου Νικολάου.

Η ιστορία των Δελφών χάνεται στην προϊστορία και στους μύθους των αρχαίων Ελλήνων. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, υπήρχε ιερό αφιερωμένο στην θεά Γη, το οποίο φύλασσε ο φοβερός δράκοντας Πύθων. Ο Απόλλωνας σκότωσε τον Πύθωνα και το δικό του ιερό ιδρύθηκε από Κρήτες που έφθασαν στην Κίρρα -το επίνειο των Δελφών-, με τη συνοδεία του θεού, μεταμορφωμένου σε δελφίνι. Στην φωτογραφία διακρίνεται το μονοπάτι που οδηγεί στην Κίρρα, τον τόπο αποβίβασης όσων επέλεγαν να προσεγγίσουν το Μαντείο δια θαλάσσης.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Δελφών ένα από τα σημαντικότερα της πατρίδας μας, παρουσιάζει την ιστορία του ιερού των Δελφών και του πλέον φημισμένου Μαντείου του αρχαίου ελληνικού κόσμου, μέσα από τις πλούσιες συλλογές του, που περιλαμβάνουν κυρίως αρχιτεκτονικά γλυπτά, αγάλματα και έργα μικροτεχνίας, αφιερώματα των πιστών στο ιερό. Εδώ η κεντρική είσοδος του Μουσείου.

Το Μουσείο στεγάζεται σε διώροφο κτήριο συνολικού εμβαδού 2.270 τ.μ. Η μόνιμη έκθεσή του καταλαμβάνει δεκατέσσερις αίθουσες και οι αποθηκευτικοί χώροι έκταση 558 τ.μ. Διαθέτει εργαστήριο συντήρησης κεραμικών και μεταλλικών αντικειμένων, καθώς και εργαστήριο αποκατάστασης ψηφιδωτού. Μετά την τελευταία ανακαίνιση του κτηρίου, διαμορφώθηκαν χώροι υποδοχής και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, κυλικείο και πωλητήριο εντύπων.

Το λιθόστρωτο μονοπάτι που συνδέει το Μουσείο με τον Αρχαιολογικό χώρο των Δελφών…

…αποτελεί και το ίδιο έναν υπαίθριο χώρο φιλοξενίας πλήθους ευρημάτων, που κυριολεκτικά κατακλύζουν την περιοχή.

Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών περιλαμβάνει δύο τεμένη, ένα αφιερωμένο στον Απόλλωνα και ένα στην Αθηνά, καθώς και άλλου είδους εγκαταστάσεις, κυρίως αθλητικές. Εδώ η είσοδος του χώρου του ιερού του Απόλλωνα.

Ο ναός του Απόλλωνα, το σημαντικότερο μνημείο του ιερού του Απόλλωνα στους Δελφούς -οι κίονές του διακρίνονται στο άνω μέρος της φωτογραφίας- βρισκόταν σε περίοπτη και κεντρική θέση μέσα στο τέμενος. Στο ναό στεγάζονταν τα αγάλματα και τα αφιερώματα προς το θεό, αλλά εδώ γίνονταν και οι ιεροτελεστίες, που είχαν σχέση με τη λατρεία, η σπουδαιότερη από τις οποίες ήταν η διαδικασία της μαντείας.

Το μονοπάτι που οδηγούσε από την είσοδο του τεμένους του Απόλλωνα μέχρι το βωμό των Χίων και τον επιβλητικό ναό, ονομαζόταν Ιερά οδός…

…ήταν ανηφορική και διέσχιζε το ιερό οφιοειδώς, σε μήκος περίπου 200 μέτρων, φθάνοντας ως το κέντρο του, μπροστά από το μνημειώδη βωμό. Πλαισιωνόταν από αγάλματα, εξέδρες και θησαυρούς, όπως λέγονταν τα κτήρια όπου τοποθετούνταν τα αφιερώματα των πόλεων.

Ο θησαυρός των Αθηναίων, ένα από τα πιο σπουδαία και εντυπωσιακά κτίσματα του αρχαιολογικού χώρου, είναι ένα μικρό, δωρικού ρυθμού κτίσμα, κατασκευασμένο από παριανό μάρμαρο με τη μορφή ναΐσκου, όπως οι περισσότεροι θησαυροί. Τα ανάγλυφα που τον κοσμούσαν αποτελούν δείγματα υψηλής πλαστικής στην τελευταία περίοδο της αρχαϊκής εποχής. Ο θησαυρός των Αθηναίων ήταν το μοναδικό μνημείο των Δελφών, που διέθετε αρκετό από το αρχαίο του υλικό και έτσι αναστηλώθηκε από τους Γάλλους το 1906, με χορηγία του τότε δημάρχου Αθηναίων Σπύρου Μερκούρη.

Ο πολυγωνικός τοίχος, μπροστά η στοά των Αθηναίων και στο βάθος ο ναός του Απόλλωνα. Ο τοίχος, τον οποίο συναντούμε ανηφορίζοντας κατά μήκος της Ιεράς οδού προς το ναό του Απόλλωνα, είναι κτισμένος κατά το σύστημα της πολυγωνικής λέσβιας τοιχοποιίας, δηλαδή με καμπύλους αρμούς, χωρίς συνδέσμους, αλλά με τέλεια προσαρμογή. Σε κάτοψη έχει σχήμα ανεστραμμένου Π, με μήκος 90 μ. στη μακριά του πλευρά και ήταν ένας από τους δύο σχεδόν παράλληλους αναλημματικούς τοίχους, που στήριζαν το άνδηρο του ναού στο ιερό του Απόλλωνα.

Το θέατρο των Δελφών είναι ένα από τα λίγα θέατρα της αρχαίας Ελλάδας, για το οποίο γνωρίζουμε την ακριβή χρονολόγησή του. Το κοίλο του θεάτρου διαμορφώθηκε εν μέρει στο φυσικό έδαφος (στα βόρεια και δυτικά) και εν μέρει σε τεχνητή επίχωση (στα νότια και ανατολικά). Διαιρείται με το διάζωμα σε δύο ζώνες, από τις οποίες η ανώτερη έχει 8 σειρές εδωλίων και η κατώτερη 27. Η σκηνή, από την οποία σώζονται μόνο τα θεμέλια, φαίνεται ότι χωριζόταν σε δύο μέρη, το προσκήνιο και την κυρίως σκηνή. Ακριβώς κάτω από το θέατρο διακρίνεται ο ναός του Απόλλωνα.

Ερχόμενοι από την Αθήνα συναντούμε πρώτα το ιερό της Αθηνάς Προναίας, όπου σώζεται η περίφημη Θόλος, το κυκλικό κτήριο και ερείπια των τριών ναών της θεάς…

…αλλά και βωμοί αφιερωμένοι στον Δία Πολιέα, στην Αθηνά Εργάνη, στην Αθηνά Ζωστηρία, στην Ειλείθυια και στην Υγεία…

…κατάλοιπα κτηρίου, που έχει αποδοθεί στη λατρεία των ντόπιων ηρώων Φυλάκου και Αυτόνοου, καθώς και δύο θησαυροί δωρικού και αιολικού ρυθμού, με ανωδομή από παριανό μάρμαρο.

Η Θόλος δεσπόζει στο ιερό της Αθηνάς Προναίας, μεταξύ του νεότερου ναού της Αθηνάς και του θησαυρού των Μασσαλιωτών και -αν και η χρήση της παραμένει ουσιαστικά άγνωστη- έχει συσχετισθεί με χθόνια λατρεία, ωστόσο, ο περιηγητής Παυσανίας, που είδε τα ερείπιά του τον 2ο αι. μ.Χ. δεν το μνημονεύει ως ναό. Το εντυπωσιακό κυκλικό κτήριο χρονολογείται στο 380 π.Χ.

Μία ακόμα άποψη του εντυπωσιακού δελφικού τοπίου.
Πληροφορίες για τον αρχαιολογικό χώρο Δελφών αντλήσαμε από τον ιστότοπο «ΟΔΥΣΣΕΥΣ» του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο των εκδόσεών μας.
Θερμές ευχαριστίες για το ταξίδι αυτό οφείλουμε στον Δήμο Δελφών και προσωπικά στον Δήμαρχο Παναγιώτη Ταγκαλή, στον Επικεφαλής Πολιτισμού και Τουρισμού Νίκο Κατσικούλη και στους συνεργάτες τους για την θερμή φιλοξενία, καθώς και στο ΚΤΕΛ Φωκίδος για τις μετακινήσεις μας τόσο εντός όσο και εκτός της Περιφερειακής Ενότητας, με τα πολυτελή πούλμαν του. Ευχαριστούμε επίσης πολύ το Ξενοδοχείο «Λέφας» και την Ταβέρνα «Βάκχος» και το Ψητοπωλείο «Το Αλλιώτικο» για την άψογη και θερμή φιλοξενία τους στους Δελφούς, που μας έκανε να αισθανθούμε πραγματικά σαν στο σπίτι μας!
Copyright © Katerina Marinaki. All Rights Reserverd.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
Σχολιάστε