Δελφοί, ο «ομφαλός της γης» και ένας από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους της Ελλάδος, με παγκόσμια ακτινοβολία, τον οποίο επισκέπτονται ετησίως εκατομμύρια άνθρωποι! Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, η αρχαία ελληνική πόλη, στην οποία λειτούργησε το σημαντικότερο μαντείο του αρχαιοελληνικού κόσμου, κατακλύζεται από επισκέπτες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Φθάνοντας στην πόλη Παρασκευή βράδυ, παραμονές του περσινού τριημέρου της Αποκριάς και της Καθαρής Δευτέρας, μας εξέπληξε η ζωηρή κίνηση στα δρομάκια της πόλης, καθώς και το γεγονός ότι συμφάγαμε στο εστιατόριο του ξενοδοχείου μας «ΛΕΦΑΣ» με περίπου 150 νεαρούς Γάλλους και Γαλλίδες, που προετοιμάζονται για κλασσικές σπουδές και περιοδεύουν σε όλα τα σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία της χώρας μας, από τους Δελφούς και την Ακρόπολη, έως την Ολυμπία και τις Μυκήνες. Είναι τόσο συγκινητικό να μπορείς να επικοινωνείς με τους ανθρώπους αυτούς, τους νέους ανθρώπους, στα Αρχαία Ελληνικά! Και είναι κάτι τέτοιες στιγμές, που σε κάνουν να αισθάνεσαι τόσο υπερήφανος που γεννήθηκες Έλληνας ή Ελληνίδα!
Αφορμή της επίσκεψής μας η πρόσκληση για να παρακολουθήσουμε την Κυριακή το δρώμενο «Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος», με το οποίο οι Δελφοί τιμούν την αρχαία και νεότερη λαϊκή τους παράδοση, περικλείοντας σε αυτό στοιχεία των διονυσιακών γιορτών, της τοπικής λαογραφίας και επίσης της τοπικής κοινωνικής εξέλιξης.
Η αφίσα του αποκριάτικου παραδοσιακού δρωμένου «Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος«.
Στο Καστρί το καστρωμένο,
στο Δελφί το μαγεμένο,
τούτες τις Αποκριές
θα χαρούνε κι οι γριές.
Άη Νικόλας να ευλογάει
Διόνυσος να βοηθάει,
να ανθούν τα χτήματα
να ‘χουμε γεννήματα.
Χίλιοι μαύροι κατσιβέλοι
μας χαλάνε το αμπέλι,
μύρισε ο απήγανος
όξω ο Γκαβόγιαννος!
Αυτά αναφέρονται στο Αποκριάτικο τραγούδι των Δελφών δίνοντάς μας το στίγμα της ιστορίας, που πάνω της βασίζεται το δρώμενο «Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος«. Το 1890 οι κάτοικοι του Καστριού -όπως ονομαζόταν τότε οι Δελφοί– βίωσαν ένα σοκ με την απομάκρυνσή τους από τις πατρογονικές εστίες τους, προκειμένου να μπορέσει να πραγματοποιηθεί η μεγάλη ανασκαφή, που έφερε στο φως τα λαμπρά ευρήματα, που σήμερα θαυμάζουμε στον Αρχαιολογικό Χώρο των Δελφών. Το σοκ συνεχίστηκε στα αμέσως επόμενα χρόνια, όταν η καθημερινότητά τους διαταρασσόταν συνεχώς από το πλήθος των επισκεπτών, που άρχισε να συρρέει για να θαυμάσει τις αποκαλυφθείσες αρχαιότητες. Το νέο αυτό δεδομένο υποχρέωσε τους Καστρινούς να στραφούν σε νέες επαγγελματικές ασχολίες και από μια φτωχή κοινωνία αγροτών και κτηνοτρόφων, να εξελιχθούν σταδιακά σε μια κοινωνία, που προσανατολίζεται επαγγελματικά προς την τουριστική επιχειρηματικότητα, με όλες τις θετικές και αρνητικές επιπτώσεις, που συνεπαγόταν η θεαματική αυτή αλλαγή! Αυτή ακριβώς η μετάλλαξη-μεταμόρφωση σατιρίζεται με το δρώμενο “Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος”, όπου Γκαβόγιαννος είναι ο αντί-ήρωας ενός δελφιώτικου μύθου, που αδικημένος για την εργασία που προσέφερε και έχοντας απορριφθεί από τη νέα που αγάπησε, την Μαριγώ, μαγεύει το χωριό καρφώνοντας πασσάλους στις τέσσερις άκρες του, με την κατάρα να μην δει ποτέ προκοπή. Εκτός εάν… οι κάτοικοι ανακαλύψουν τους πασσάλους και τους αφαιρέσουν!
Την Κυριακή το απόγευμα η πλατεία Αγίου Νικολάου υποδέχθηκε το πλήθος των συμμετεχόντων στο δρώμενο «Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος«, καθώς και τους πάμπολλους θεατές του, που συγκεντρώθηκαν εκεί, από την ευρύτερη περιοχή της Φωκίδας.
Πρωταγωνιστές ο Γκαβόγιαννος και η Μαριγώ ή -κατά κόσμον- ο Τριαντάφυλλος και η Νάσια!
Οι γυναίκες φορούν φούστα και ποδιά από τα σεγκούνια, σύγχρονο σακάκι ή κοντή ζακέτα -παλιομοδίτικο και φορεμένο- και στο κεφάλι παραδοσιακή μαντήλα ή καπελίνο.
Οι άνδρες φορούν φουστανέλα ή καμιζόλα, περισκελίδα (καλτσόν), καλτσοδέτες, τσαρούχια ή απλά παπούτσια και από πάνω σακάκι -παλιομοδίτικο και φορεμένο-, πουκάμισο, γραβάτα ή παπιγιόν και στο κεφάλι φέσι, τραγιάσκα ή καβουράκι. Ακόμα και τα νεαρότερα μέλη του ανδρικού πληθυσμού της πόλης, υπακούν πιστά στον ενδυματολογικό αυτό κώδικα -με τη φροντίδα της μανούλας τους, βεβαίως- όπως ο μικρός φίλος μας, ο Ηλίας, που κατ’ αυτόν τον τρόπο μυείται στο δρώμενο, προκειμένου ο ίδιος και γενικότερα η γενιά του, να καταστούν άξιοι συνεχιστές αυτής της προσπάθειας.
Οι τελευταίες οδηγίες δίνονται στους νεαρούς πρωταγωνιστές από τον Γιάννη Χριστόπουλο (δεξιά), εμπνευστή, σκηνοθέτη και ψυχή της αναβίωσης αυτής, στον οποίο αξίζουν πραγματικά πολλά συγχαρητήρια! Ο ίδιος τονίζει: «Ήταν καιρός οι Δελφοί του πολιτισμού να ξεφύγουν από την απλοϊκή καρναβαλική συνταγή με τους σούπερμαν και τις κολομπίνες και να πάνε βήματα μπροστά, αναδεικνύοντας και την λαϊκή τους παράδοση, που είναι πολύ πλούσια. Οι αρχαίες καταβολές του τόπου λειτούργησαν επικουρικά -μην ξεχνάτε πως μαζί με τον Απόλλωνα στους Δελφούς λατρευόταν και ο Διόνυσος-…
…ώστε το αποτέλεσμα να είναι εντυπωσιακό και οι επισκέπτες να μείνουν ενθουσιασμένοι τόσο κατά τις προηγούμενες χρονιές, όσο και φέτος. Αυτό μας δίνει το κουράγιο και την ώθηση να προσθέτουμε κάθε χρόνο και κάτι νέο στο γενικότερο αποκριάτικο πλάνο της πόλης των Δελφών». Όλα είναι έτοιμα και ο Γιάννης δίνει το σύνθημα της εκκίνησης.
Της πομπής προπορεύονται οι ντόπιοι οργανοπαίκτες, με σουραύλι και νταούλι, που δίνουν τον τόνο στην όλη γιορταστική ατμόσφαιρα.
Ο Γκαβόγιαννος, ήταν ένας καλός τεχνίτης της πέτρας, Ηπειρώτης στην καταγωγή, που ονομαζόταν Γιάννης και ήταν τυφλός από το ένα μάτι, εξ ου και το παρατσούκλι. Στο χωριό όλοι τον φοβόταν, γιατί έκανε διάφορα μαγικά…
…και όταν εκείνος, μετά από μία αδικία που του έγινε, θύμωσε και ανακοίνωσε ότι κάρφωσε από ένα παλούκι στις 4 άκρες του χωριού και πλέον δεν θα δουν προκοπή, όλοι οι κάτοικοι αναστατώθηκαν! Μην παραλείψετε να δείτε το video της χαρούμενης πομπής στο κανάλι μας στο You Tube!
Γι’ αυτό μέχρι σήμερα τον κυνηγούν και τον καταδιώκουν όλοι, γέροι, νέοι και παιδιά για το κακό που έκανε στον τόπο τους!
Με το πέρασμα των χρόνων τα τρία από τα τέσσερα παλούκια βρέθηκαν, όχι όμως και το τέταρτο. Παρ’ όλα αυτά τα πράγματα στο χωριό ηρέμησαν και το 4ο παλούκι, συμβολίζει πλέον -στο πλαίσιο και του εν λόγω δρώμενου- αυτό που ο καθένας μπορεί και πρέπει να συνεισφέρει για το κοινό καλό.
Ο Γκαβόγιαννος κυνηγά την αγαπημένη του Μαριγώ, που πλέον δεν τον θέλει…
…και όλοι μαζί οι Δελφιώτες κυνηγούν τον Γκαβόγιαννο, στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, για το κακό που τους έκανε. Μην παραλείψετε να δείτε στο κανάλι μας στο You Tube το σχετικό video με τους χορούς κάτω από τον εμβληματικό πλάτανο των Δελφών!
Η πορεία κοντεύει να ολοκληρωθεί και τα δεινά του χωριού…
…ανομβρίες, αρρώστιες, σκοτωμοί, ακόμα και οι κατσίκες, που κάποια στιγμή σταμάτησαν να γεννούν, αφήνοντας το χωριό χωρίς το γάλα και το κρέας τους…
..όλα ξεχάστηκαν! Η πομπή πλησιάζει και πάλι προς την πλατεία του Αγίου Νικολάου, την πλατεία Λεκαριάς…
…εκεί ακριβώς απ’ όπου ξεκίνησε. Απόψεις ανταλλάσσονται επί του θέματος, πρέπει να βρεθεί μια λύση!
Μεγάλη φωτιά ανάβει ήδη μπροστά στην εκκλησία καίγοντας απήγανο, για τον εξορκισμό του κακού και γύρω της στήνεται μέγας χορός! Το χωριό αναγεννάται σαν τον Φοίνικα και ο Γκαβόγιαννος θα ζει κι αυτός ξανά και ξανά, κάθε Αποκριά! Μην παραλείψετε να δείτε το σχετικό video, με τους χορούς γύρω από την φωτιά, στο κανάλι μας στο You Tube.
Ο σκηνοθέτης του δρώμενου έχει την καλύτερη λύση! Ζητά από τους συγχωριανούς να συγχωρέσουν τον Γκαβόγιαννο και καλεί και την Μαριγώ να τον δεχτεί για άντρα της!
Δεν τον αφήνουν να φύγει από το χωριό, όπως το θέλει η διασωθείσα παράδοση. Τα παλούκια της κακοτυχίας και της διχόνοιας καίγονται στην πυρά και οι χοροί καλά κρατούν ως αργά το βράδυ!
Ο Γιάννης Χριστόπουλος (αριστερά) σερβίρει ζεστό ρακόμελο, υπό την εποπτεία του Θοδωρή Θεοδωράκη (μέσον), στενού συνεργάτη του στην υλοποίηση του όλου εγχειρήματος και Προέδρου του Σωματείου «Δελφικός Κύκλος»…
…ο οποίος εδώ σέρνει τον χορό και μας δείχνει «Πώς το τρίβουν το πιπέρι»!
Το Γαϊτανάκι στήθηκε από το παιδικό τμήμα του Πολιτιστικού Συλλόγου Γυναικών Δελφών «Εύα»…
…οι οποίες την Καθαρή Δευτέρα το πρωί γιόρτασαν τα Κούλουμα (εδώ η ετοιμασία της παραδοσιακής φασολάδας)…
…στήνοντας γλέντι και μπουφέδες με πλούσιους σαρακοστιανούς μεζέδες, στην ανατολική έξοδο του χωριού. Πρωτεργάτες της εκδήλωσης, όπως πάντα, η δραστήρια Πρόεδρος του Συλλόγου Παγώνα Κουμπλή-Λιάπη και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου.
Πολύ κέφι (εδώ η Αντιπρόεδρος του Συλλόγου σε ρόλο Dj) και πολύ φαγητό! Χορτόπιτες, σαλάτες, λαγάνα και ταραμοσαλάτα, ντολμαδάκια, χαλβάς του μπακάλη, αλλά και χαλβάς σπιτικός σε δύο εκδοχές, ο κλασσικός με σιμιγδάλι και ο πιο ανοιχτόχρωμος, σχεδόν λευκός, με «κόλλα», δηλαδή με νισεστέ.
Πάντως, μια από τις πιο επιτυχημένες ταραμοσαλάτες που έχω δοκιμάσει τα τελευταία χρόνια, την έφαγα στο πρωινό του Ξενοδοχείου «Λέφας», δια χειρός της κυρίας Κατερίνας, η οποία προσθέτει στο αγαπημένο άλειμμα κόκκινο κρεμμύδι και άνιθο. Όνειρο!
To ξενοδοχείο «Λέφας» βρίσκεται στο κέντρο των Δελφών σε απόσταση αναπνοής από τα διάσημα αξιοθέατα, όπως το Μουσείο και ο αρχαιολογικός χώρος.
Η θέα από την τραπεζαρία του εστιατορίου «ΛΕΦΑΣ» προς τον Κορινθιακό Κόλπο κόβει την ανάσα, όπως εμφανώς αποδεικνύεται σε αυτήν την φωτογραφία.
Το εστιατόριο του ξενοδοχείου μπορεί να εξυπηρετήσει έως και 250 άτομα, ως εκ τούτου τακτικότατα φιλοξενεί κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις, ιδιωτών ή φορέων της πόλης.
Όλοι απολαμβάνουν εδώ καλομαγειρεμένο, ελληνικό φαγητό, από τα χεράκια της κυρίας Κατερίνας Λέφα, της ιδιοκτήτριας και ψυχής του ξενοδοχείου – εστιατορίου, το οποίο βρίσκεται σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία της πόλης, έναντι του Ταχυδρομείου.
Εντυπωσιακή θέα απολαμβάνουν και τα μπαλκόνια των δωματίων, τα οποία είναι διακοσμημένα -όπως βλέπετε- με τρόπο απολύτως ταιριαστό ως προς τον τόπο και το φυσικό του περιβάλλον.
Θέα που κόβει την ανάσα φθάνοντας ως το Γαλαξίδι, από το εστιατόριο «Βάκχος».
Το Ψητοπωλείο «Το Αλλιώτικο» κατοικοεδρεύει στον κεντρικό δρόμο των Δελφών, σε απόσταση αναπνοής από τα κεντρικά ξενοδοχεία της πόλης.
Την Οργανωτική Επιτροπή του δρώμενου «Οι Αρχοντοχωριάτες και ο Γκαβόγιαννος» συναποτελούν οι ακόλουθοι φορείς:
Τοπική Κοινότητα Δελφών
Σωματείο «Δελφικός Κύκλος»
Αθλητικός Σύλλογος «Απόλλων» Δελφών
Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων «Το Αλφαβητάρι»
Χορευτικός Όμιλος Δελφών «Λεκαριά»
Πολιτιστικός Σύλλογος Γυναικών Δελφών «Εύα»
Σύλλογος Ξενοδόχων Δελφών
Τους συγχαίρουμε όλους για την πρωτοτυπία και την συλλογικότητα της πρωτοβουλίας, η οποία αποδεικνύει περίτρανα, ότι η πλούσια παράδοση του τόπου μας δεν απλώνει μόνο τις ρίζες της βαθιά στο παρελθόν, αλλά και τα κλαδιά της μακριά στο μέλλον! Επίσης ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι κατά τη διάρκεια της σύντομης παραμονής μας στους Δελφούς, μας έκαναν να αισθανθούμε κυριολεκτικά «σαν στο σπίτι μας»! Θερμές ευχαριστίες οφείλονται για την φιλοξενία στον Δήμο Δελφών και προσωπικά στον Δήμαρχο Θανάση Παναγιωτόπουλο, στον Αντιδήμαρχο Δ.Ε. Άμφισσας Αριστείδη Αγγελόπουλο, στον Πρόεδρο της Δημοτικής Κοινότητας Άμφισσας Νικόλαο Βενετσάνη, καθώς και στο ΚΤΕΛ Φωκίδος για τις μετακινήσεις μας εντός και εκτός της Περιφερειακής Ενότητας, με τα πολυτελή πούλμαν του. Ευχαριστούμε επίσης πολύ το Ξενοδοχείο «Λέφας», την Ταβέρνα «Βάκχος» και το Ψητοπωλείο «Το Αλλιώτικο» για την άψογη και θερμή φιλοξενία τους στους Δελφούς.
Copyright © Katerina Marinaki. All Rights Reserverd. ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.
LIVE to TRAVEL and TASTE 
Όλα τέλεια!!!
Ιδανική αποτύπωση, εικόνων και περιγραφής!!!
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο