Tο νοτιότερο τμήμα της Περιφέρειας της Απουλίας (Regione Puglia) και συγκεκριμένα η χερσόνησος του Σαλέντο, η υποχερσόνησος της Ιταλίας, που συνήθως την περιγράφουμε ως «το τακούνι» της ιταλικής μπότας, σηματοδοτείται από το Capo di Leuca, το Ακρωτήριο του Λευκού, γύρω από το οποίο τα νερά της Αδριατικής προσπαθούν να σμίξουν μ’ εκείνα του Ιονίου, αν και τα επίσημα γεωγραφικά τους όρια βρίσκονται λίγο βορειότερα. Η ευρύτερη περιοχή φιλοξενεί πανέμορφες μικρές πόλεις και γραφικά χωριά, με την χαρακτηριστική αύρα της Νότιας Ιταλίας, που τόσο θυμίζει Ελλάδα. Όταν το καλοκαίρι φεύγει, όταν οι ορδές επισκεπτών απομακρύνονται ησύχως και τα ηχεία των δεκάδων καλοκαιρινών μουσικών Φεστιβάλ σιγούν, τότε είναι η ιδανικότερη στιγμή για να επισκεφθεί κανείς πανέμορφους τόπους όπως η Απουλία της Νότιας Ιταλίας. Η ιδανικότερη στιγμή για να γοητευθείς ανενόχλητος από τις γεύσεις, τα αρώματα, τα χρώματα, την παράδοση, την ιστορία και την προσωπικότητα αυτών των μοναδικών τόπων, να έρθεις σε ουσιαστική επικοινωνία με τον τόπο και τους ανθρώπους του, να αφουγκραστείς τις ιστορίες τους και να βιώσεις έστω και για λίγο την δική τους καθημερινότητα. Και η στιγμή αυτή δεν θα μπορούσε παρά να είναι το γλυκό μεσογειακό φθινόπωρο, που δίνει μια τόσο διαφορετική διάσταση στα τοπία κάνοντάς σε να απορείς γιατί όλοι επιλέγουν το καλοκαίρι για τα ταξίδια τους! Γαλήνιο μεσογειακό τοπίο πλημμυρισμένο από φως, φραγκοσυκιές και τοίχους ξερολιθιάς, κρυστάλλινες θάλασσες, απέραντες αμμουδιές, κουκίδες ιστορίας, τέχνης, παράδοσης και πολιτισμού σε κάθε σου βήμα και «κερασάκι στην τούρτα» οι ανυπέρβλητες γεύσεις της σαλεντίνικης κουζίνας. Ένα ταξίδι πραγματικά μοναδικό στο Ruffano, αλλά και στις γειτονικές του πόλεις Taurisano και Miggiano!

Το Ruffano είναι μια μικρή, όμορφη πόλη του νότιου Σαλέντο, σε μια περιοχή πλούσια σε μεσογειακή βλάστηση, που φιλοξενεί επίσης πολλές σπηλιές και φυσικές χαράδρες, μερικές από τις οποίες κατοικήθηκαν ήδη από την Παλαιολιθική εποχή, ενώ αργότερα μετατράπηκαν και σε χώρους χριστιανικής λατρείας. Πληροφορίες σχετικά με την δημιουργία του πρώτου οικισμού στην περιοχή, παραπέμπουν στα τέλη του 5ου αιώνα και στην περίοδο της πτώσης της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ενός εκ των δύο τμημάτων, στα οποία διαιρέθηκε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μετά τον θάνατο του Θεοδοσίου Α΄. Στη συνέχεια, από τον 5ο έως και τον 11ο αιώνα, το Ruffano ακολουθώντας την ιστορική τύχη της Terra d’ Otranto, της ιστορικής-γεωγραφικής περιοχής της Nότιας Ιταλίας, στην οποία και ανήκε, υπέστει μια μακρά περίοδο πολέμων και καταστροφών από πολλούς και διαφορετικούς λαούς, οι οποίοι εναλλάσσονταν στην χερσόνησο του Σαλέντο, δημιουργώντας ένα πλαίσιο φόβου και ανησυχίας, που διήρκεσε ακόμα και κατά την διάρκεια των χρόνων που το Ruffano υπαγόταν στο Principato (Πριγκιπάτο) di Taranto, έως και το 1463. Όσον αφορά στις υποθέσεις σχετικά με την προέλευση του ονόματός του, έχουμε αρχικά αυτήν που υποστηρίζει ότι προέρχεται από έναν Ρωμαίο εκατόνταρχο, που ονομαζόταν Ruffo (Ruffano=η γη του Ruffo) και κατείχε την περιοχή κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κατοχής του Salento, ενώ η δεύτερη παραπέμπει στην λατινική λέξη Rubis, λόγω του γεγονότος ότι o τόπος βρίθει από κάθε είδους μούρα, η επιστημονική ονομασία του γένους των οποίων είναι και σήμερα Rubus.

Το Castello (Κάστρο) Brancaccio βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της πόλης και χτίστηκε το 1626 -πάνω σε παλαιότερο πυρήνα από τα τέλη του 15ου αι.- από την ευγενή οικογένεια των Brancaccio, στην οποία οφείλονται αφενός το αρχικό όνομα της κύριας αμυντικής δομής του Ruffano, αφετέρου δε οι σημαντικότερες παρεμβάσεις στο συγκρότημα κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 17ου αιώνα. Χωρίς κάποιο ιδιαίτερο αμυντικό σύστημα, αλλά ακολουθώντας τους αρχιτεκτονικούς κανόνες ενός μεγάλου βασιλικού παλατιού, που κατασκευάστηκε με προορισμό να χρησιμοποιηθεί ως φεουδαρχική κατοικία. Χαρακτηριστική λεπτομέρεια της δομής αποτελεί η περίστυλος στοά, το χαγιάτι, που χρονολογείται γύρω στο 1657 και συνδέει την φεουδαρχική κατοικία με τον γειτονικό Καθεδρικό ναό της Natività della Beata Maria Vergine. Σήμερα, μετά την αγορά της κατοικίας το 1835 από τον Antonio Leuzzi di Latiano, ανήκει στους απογόνους του, με το όνομα πλέον Palazzo Pizzolante-Leuzzi και παρά τις όποιες παρεμβάσεις στο πέρασμα των χρόνων διατηρεί την αρχική της εμφάνιση.

Στέκομαι μπροστά στην παλαιά πύλη, πάνω από την οποία ξεχωρίζει το οικόσημο του Μαρκησίου Ferrante και η οποία οδηγεί στην υπέροχη αυλή με τις επικαλυπτόμενες καμάρες, όπου βρίσκεται και το άγαλμα του ιδρυτή της οικογένειας Rinaldo Brancaccio, έργο του γλύπτη Angelo Ricciardo από το Λέτσε. Το γλυπτό είναι τοποθετημένο σε μια ανοιχτή περίοπτη θέση και συνοδεύεται από τα ανάγλυφα πορτραίτα του γιου του Ferdinando και του ανηψιού του Carlo, στα χρόνια του οποίου το Castello έζησε τις πιο μεγαλειώδεις στιγμές της ιστορίας του. Ο χώρος εξακολουθεί και σήμερα να είναι υποβλητικός και εντυπωσιακός, ενώ παρατηρώντας τις ανάγλυφες παραστάσεις από πολεμικά οικόσημα, ασπίδες, δόρατα, τουφέκια, κανόνια, πανοπλίες και κράνη, που κοσμούν τις καμάρες της αυλής, δεν μπορώ να μην αναλογιστώ πώς ακριβώς μπορεί να κυλούσαν οι ρυθμοί της ζωής των ενοίκων του παλατιού, όταν βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής τους. Σίγουρο είναι πως ήταν λάτρεις της τέχνης και του ωραίου, όπως μαρτυρά και η ζωφόρος, που διατρέχει τα τείχη του «χαγιατιού», με τις σχεδόν κατεστραμμένες σήμερα τοιχογραφίες, που απεικονίζουν σκηνές μυθολογικών θεμάτων.

Ο χώρος που καταλαμβάνει σήμερα η Εκκλησία της Madonna del Carmine υπήρξε για αιώνες θρησκευτικό σημείο αναφοράς για την τοπική κοινότητα του Ruffano, καθώς χτίστηκε το 1713 πάνω στα θεμέλια της παλαιότερης εκκλησίας του Αγίου Μάρκου, της πιο σημαντικής στην πόλη για την περίοδο μεταξύ 15ου και 17ου αιώνος. Τους επισκέπτες του ναού υποδέχεται ο υψηλός μπαρόκ βωμός του 1713 από πέτρα του Lecce, που αποδίδεται στον Gaetano Carrone (1653-1731). Εξαιρετικής τέχνης είναι και το ξύλινο άγαλμα της Madonna del Carmine του 18ου αιώνα, καθώς και η ζωγραφική που αναπαριστά τον θάνατο του Αγίου Ιωσήφ, έργο του 1832 της ντόπιας ζωγράφου Maria Rachele Lillo (1768-1845). Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το άγαλμα του Αγίου Μάρκου από papier-mâché, πιθανότατα από τον Giuseppe Manzo (1849-1942). Κάτω από την εκκλησία βρίσκεται η βυζαντινή κρύπτη του Αγίου Μάρκου (Cripta di San Marco), που χρονολογείται στον 12ο αιώνα και αποτελούσε σημαντικό τόπο λατρείας. Οι τοιχογραφίες-fresco του Αγίου Μάρκου και του Αγίου Πέτρου χρονολογούνται στον 14ο αιώνα, ενώ διακρίνονται και ορισμένοι λαξευμένοι τάφοι.

Στην καρδιά του ιστορικού κέντρου της πόλης του Ruffano και σε απόσταση αναπνοής από το Castello Brancaccio, βρίσκεται ο Καθεδρικός Nαός (Chiesa Madre) αφιερωμένος στην Natività della Beata Maria Vergine. Πρόκειται για ένα ανεκτίμητο μνημείο του μπαρόκ για ολόκληρη την περιοχή του Σαλέντο, η κατασκευή του οποίου ξεκίνησε το 1706 και ολοκληρώθηκε το 1713, σε τοποθεσία όπου προϋπήρχε παλαιότερη εκκλησία. Το 1716 κατασκευάστηκε το ιερό και το 1725 ο πύργος του ρολογιού, στη δευτερεύουσα είσοδο. Από το 1765 έως και το 1776 ο γνωστός ζωγράφος Saverio Lillo (1734-1796), που καταγόταν από το Ruffano, κοσμεί τους τοίχους της εκκλησίας με μεγάλους πίνακες σε καμβά, 15 στο σύνολο, εξαιρετικής τέχνης και ομορφιάς. Κατά τη διάρκεια πρόσφατων εργασιών αποκατάστασης του ναού (1996) και της περιοχής κάτω από την εκκλησία (2002), αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια παλαιών κατοικιών, τα ίχνη της παλαιότερης εκκλησίας από τα τέλη του 15ου αιώνα, λάκκοι ταφής, καθώς και ένα νεκροταφείο από την βυζαντινή περίοδο (9ου-10ου αιώνα), ευρήματα στα οποία ο επισκέπτης έχει πρόσβαση με άνετες σκάλες.

TORREPADULI

O οικισμός του Torrepaduli ανήκει διοικητικά στον Δήμο του Ruffano και είναι γνωστό για τον χορό ταραντέλα πίτσικα (tarantella pizzica, που στα ιταλικά σημαίνει το τσίμπημα της αράχνης ταραντούλας), ο οποίος είναι ένας ιδιαίτερα δημοφιλής λαϊκός χορός της Νοτίου Ιταλίας καταγόμενος από την χερσόνησο του Σαλέντο, απ’ όπου και στη συνέχεια εξαπλώθηκε σε άλλες γειτονικές περιοχές, όπως η Καλαβρία και η ανατολική Μπαζιλικάτα (Basilicata). Σύμφωνα με μία εκδοχή, ο συγκεκριμένος χορός παλαιότερα ονομαζόταν είτε pizzica pizzica, είτε απλώς tarantella. Το αποκαλούμενο «φαινόμενο του ταραντισμού» αναφέρεται σε μια κρίση μανίας, που θεωρείτο ότι οφειλόταν στο τσίμπημα (pizzica) ενός είδους αράχνης, η οποία αφθονεί στην περιοχή του Τάραντα, απ΄ όπου προέκειψε και το όνομα tarantella, παρουσίασε δε μεγάλη έξαρση στο χώρο της Κάτω Ιταλίας, κυρίως με επίκεντρο τα ελληνόφωνα χωριά. Αρκετές κινήσεις θυμίζουν εικόνες από χορό σε αρχαία αγγεία και οι γυναίκες, κυρίως, είναι αυτές που παίρνουν το ταμπουρέλλο -το ντέφι-, το οποίο στην αρχαία Ελλάδα έπαιζαν οι βακχίδες, οι ακόλουθες του θεού Βάκχου. Ο παραδοσιακός χορός ταραντέλα πίτσικα (δείτε εδώ το χαρακτηριστικό video στο κανάλι μας στο YouTube) χορεύεται από ζευγάρια που αγκαλιάζονται, αλλά σήμερα είναι πιο συχνό να βλέπεις δύο γυναίκες να χορεύουν μαζί, παρά άντρες. Εξαίρεση αποτελεί η περίπτωση που δύο άνδρες προσποιούνται ότι συμμετέχουν σε μια μονομαχία χορεύοντας. Στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν, ο χορός διεξαγόταν με πραγματικά όπλα και υπήρχαν πολλοί άνθρωποι, που έπρεπε στο τέλος να καταφύγουν στο γιατρό για περισσότερο ή λιγότερο σημαντικούς τραυματισμούς. Σήμερα, το κλίμα της «αναμέτρησης» από το παρελθόν ζωντανεύει κάθε χρόνο εδώ στο Torrepaduli, παρουσία χιλιάδων ανθρώπων, που κατακλύζουν στις 15 και 16 Αυγούστου την πλατεία μπροστά από τον ναό του Sαν Rocco -με την ευκαιρία των εορτασμών προς τιμήν του Αγίου-, προκειμένου να βιώσουν από κοντά την μοναδική αυτή εμπειρία. Κατά τη διάρκεια και της δικής μας επίσκεψης στο Torrepaduli είδαμε και μάθαμε πολλά και ενδιαφέροντα, καταρχάς στους χώρους του Info-Point του Torrepaduli και ακολούθως στην έδρα του διάσημου συγκροτήματος Tamburellisti di Torrepaduli!

Στο Torrepaduli βρίσκεται και η έδρα του γνωστού συγκροτήματος «Tamburellisti di Torrepaduli», που από το 1990, φυλάσσουν κια διαδίδουν τις παραδόσεις του Σαλέντο, τον χορό ταραντέλλα πίτσικα και την γραικάνικη μουσική και τα τραγούδια.

 

Θερμές ευχαριστίες για την πραγματοποίηση του μοναδικού αυτού ταξιδιού οφείλουμε στην Περιφέρεια της Puglia, στον Δήμο του Miggiano και προσωπικά στον Δήμαρχο Michele Sperti και τους συνεργάτες του, στον Δήμο του Ruffano και προσωπικά στον Δήμαρχο Antonio Rocco Cavallo και τους συνεργάτες του, καθώς και στην διοργανώτρια εταιρεία “Quaros Consulting”.

Copyright © Katerina Marinaki. All Rights Reserverd.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα.