Στην καρδιά της Λήμνου, στο κέντρο της δυτικής ακτής του κόλπου του Μούδρου, βρίσκεται το γραφικό χωριουδάκι Πορτιανού, με τα πανέμορφα πέτρινα αρχοντόσπιτά του, το Λαογραφικό του Μουσείο και τον ενοριακό ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου, που χρονολογείται από το 1835 και δεσπόζει στο χωριό, κτισμένος πάνω σε μικρό λόφο. Η συγκεκριμένη τρίκλιτη βασιλική αποτελεί μία από τις ωραιότερες εκκλησίες της Λήμνου, καθώς η κατασκευή της ξεχωρίζει για τα εντυπωσιακά στοιχεία της, όπως το περίτεχνο σκαλιστό και επιχρυσωμένο τέμπλο της, αλλά και οι μαρμάρινοι κίονες του εξωνάρθηκα.
Πρώτη μας στάση στο χωριό Πορτιανού η επιχείρηση της «Οικογένειας Ποριάζη – Λήμνος«, με moto «Σπέρνουμε – Θερίζουμε – Ζυμώνουμε» πράγμα το οποίο πράττουν καθημερινά από το 1919 έως και σήμερα, πάντα με τις καλύτερες πρώτες ύλες και προσφέροντάς μας προϊόντα πλούσια διατροφικά, κατευθείαν από το χωράφι τους στο ράφι μας! Η ιστορία, λοιπόν, της οικογένειας ξεκινά ακριβώς 100 χρόνια πριν, το 1919, όπως ήδη είπαμε, οπότε και ιδρύεται ο παραδοσιακός φούρνος στο χωριό Πορτιανού από τον Νικόλαο Ποριάζη και την σύζυγό του Χρυσάνθη, με στόχο να τροφοδοτεί με ψωμί και παξιμάδια τους κατοίκους του χωριού και όχι μόνο. Σήμερα, η εταιρεία παράγει αρτοσκευάσματα, ζυμαρικά και αλεύρια, τα οποία διατίθενται από δεκάδες σημεία πώλησης σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Η ευρεία γκάμα προϊόντων της «Οικογένειας Ποριάζη». Μεταξύ αυτών αυθεντικά παξιμάδια Λήμνου και μπουκιές -κριθαρένια, σιταρένια, ολικής άλεσης σιταρένια και λαδιού-. ψωμί για τοστ σιταρένιο ή ολικής άλεσης, κουλουράκια σμυρνέικα και πασχαλινά της προγιαγιάς Χρυσάνθης, τρίμμα φρυγανιάς, σιταρένιο αλεύρι Λήμνου, τραχανάς και κους κους Λήμνου και βεβαίως φλωμάρια.
Η «Οικογένεια Ποριάζη» παρασκευάζει φλωμάρια -το διασημότερο τοπικό ζυμαρικό της Λήμνου– σε τρεις τύπους: μέτρια, χοντρά και πλατιά. Τα “Φλωμάρια Λήμνου“ της οικογενειακής επιχείρησης “Οικογένεια Ποριάζη-Λήμνος” απέσπασαν το 2018 το «1-star Great Taste Award», στο πλαίσιο του παγκοσμίως καταξιωμένου διαγωνισμού τροφίμων και ποτών Great Taste!
Πάντα με τις πιο αγνές πρώτες ύλες, όπως το αλεύρι Λήμνου από το μοναδικό σιτάρι «Λήμνος» και χωρίς την προσθήκη συντηρητικών και προσθέτων παρασκευάζονται από την Οικογένεια Ποριάζη τα παξιμάδια Λήμνου, πλούσια σε φυτικές ίνες και ασύγκριτα σε νοστιμιά. Το πρώτο στάδιο της παρασκευής των παξιμαδιών είναι φυσικά το ζύμωμα (δεξιά στην φωτο) και στην συνέχεια η τοποθέτηση κάθε φρατζόλας στο ταψί, δουλειά την οποία διεκπεραιώνει στο συγκεκριμένο στιγμιότυπο ο κύριος Ποριάζης. Πρέπει να τονίσουμε στο σημείο αυτό ότι ο οικογενειακός Φούρνος πέρασε στα χέρια των δύο εγγονών του Νικολάου Ποριάζη, στον Νικόλαο και Δημήτριο Κων. Ποριάζη, το 1982, οπότε και μεταφέρεται το αρτοποιείο στις υπάρχουσες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις και εξοπλίζεται με σύγχρονα μηχανήματα. Οι δύο νέοι με διάθεση να εξελίξουν αυτό που παρέλαβαν προβαίνουν σε δύο σημαντικά βήματα, την καλλιέργεια των τοπικών ποικιλιών σιτηρών, Σιτάρι Λήμνος και Κριθάρι «Παναγιά» και τον προσανατολισμό στις αγορές εκτός νησιού, με στόχο την μαζικότερη διακίνηση των προϊόντων τους, κυρίως δε των παξιμαδιών.
Το ειδικό μηχάνημα, που χαράζει τις φρατζόλες πριν ψηθούν, έτσι ώστε εύκολα στη συνέχεια να ξεχωρίζουν μεταξύ τους τα παξιμάδια.
Το 2016 η Αρτοποιία «Η Λήμνος» μετατρέπεται σε «Οικογένεια Ποριάζη-Λήμνος», με νέο λογότυπο και εταιρική ταυτότητα. Σήμερα, στο τιμόνι της εταιρείας, εκτός από την τρίτη έχει λάβει ήδη την θέση της και η τέταρτη γενιά -με άξιο εκπρόσωπό της την Φωτεινή Ποριάζη- και παρασκευάζονται πλέον ημερησίως, κατά μέσο όρο, 2 τόνοι παξιμαδιών και ψωμιού!
Οι φρατζόλες ψήνονται αρχικά για μία ώρα στους 210 βαθμούς…
…και στην συνέχεια βγαίνουν από τις λαμαρίνες και μία-μία από αυτές χωρίζεται σε παξιμάδια, όπως ακριβώς φαίνεται να κάνει ο έτερος αδελφός Ποριάζη, στην αμέσως επόμενη φωτογραφία.
Λαχταριστά και ολόφρεσκα τα άψητα ακόμα παξιμάδια αναμένουν το επόμενο στάδιο της προετοιμασίας τους.
Ένα-ένα πλέον τα παξιμάδια, σαν τα σιαμαία που χωρίστηκαν, θα μπουν στον φούρνο για το δεύτερο ψήσιμό τους, το οποίο θα διαρκέσει δύο ώρες αυτή τη φορά, αλλά σε χαμηλότερη θερμοκρασία, στους 158 βαθμούς.
Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και για να ετοιμαστούν τα παξιμαδάκια, τα οποία βλέπουμε εδώ να προχωρούν προς το δεύτερο φούρνισμά τους.
Μέχρι να ετοιμαστούν τα παξιμαδάκια εμείς θα… τσιμπήσουμε κάτι! Οι πολλές και χρυσοχέρες γυναίκες της Οικογένειας Ποριάζη μας ετοίμασαν χορταστικές βαλάνες -τοπικό είδος ζυμαρικών, που το σχήμα τους θυμίζει λίγο τα νιόκι- με μούστο, όπως ονομάζεται στο τοπικό ιδίωμα το πετιμέζι. Μια πραγματικά πρωτόγνωρη γευστική εμπειρία! Να διευκρινίσουμε ότι οι βαλάνες ετοιμάζονται παραδοσιακά με το ζυμάρι, που περισσεύει από το άνοιγμα των φλωμαριών, των πιο γνωστών χειροποίητων ζυμαρικών της Λήμνου.
Δοκιμάσαμε επίσης τηγανόπιτες -διακρίνονται στο αριστερό άκρο της φωτογραφίας-, οι οποίες «έδεσαν» θαυμάσια τόσο με το αρωματικό ντόπιο μέλι, όσο και με το μελίχλωρο τυράκι. Εγώ προσωπικά είμαι λάτρης του δεύτερου συνδυασμού! Για τις τηγανόπιτες χρησιμοποιείται επίσης η ίδια ζύμη με τα φλωμάρια, την οποία ανοίγουν σε λεπτούς δίσκους, που στη συνέχεια τους τηγανίζουν.
Αποχαιρετούμε τον φούρνο της Οικογένειας Ποριάζη με τις γαργαλιστικές ευωδιές του, καθώς και…
…το βανάκι, με το οποίο πραγματοποιούνται οι διανομές των προϊόντων σε ολόκληρο το νησί.
Ευρισκόμενοι στο Πορτιανού, δεν ήταν δυνατόν να αφήσουμε αναξιοποίητη την ευκαιρία επίσκεψης στο Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, το οποίο ιδρύθηκε το 1995 και φιλοξενεί στους ιδιαίτερα καλαίσθητους και προσεγμενους χώρους του φορεσιές, παλιά εργαλεία, οικιακά σκεύη, έπιπλα, φωτογραφίες και πολλά άλλα.
Η είσοδος του Μουσείου.
Το Λαογραφικό Μουσείο Πορτιανού αποτελεί ένα πραγματικό φόρο τιμής στην αστείρευτη παράδοση της Λήμνου.
Εκθέματα από την καθημερινή ζωή των Λημνιών των περασμένων αιώνων, δίνουν ζωή στο όμορφο παραδοσιακό κτήριο, που στεγάζει το Μουσείο, ζωντανεύοντας εποχές που νοσταλγούν οι ντόπιοι και θαυμάζουν οι ξένοι. Οικιακά σκεύη, εργόχειρα, εργαλεία καθημερινής χρήσης και παραδοσιακές φορεσιές αποκαλύπτουν στον επισκέπτη τη μοναδική Λημνιακή λαϊκή κληρονομιά. Το ντοκιμαντέρ, που επίσης προβάλλεται στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο του Μουσείου, κατατοπίζει τον κάθε ενδιαφερόμενο για την μουσική, τους χορούς και όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά, που συνθέτουν την ιδιαίτερη ταυτότητα του Πορτιανού.
Χειρωνακτικά επαγγέλματα, επαγγέλματα τα οποία σχετίζονται με το εμπόριο, με τη γη και με τη θάλασσα, αλλά και επαγγέλματα τα οποία δεν υπάρχουν σήμερα ή που αργοσβήνουν, όπως λούστροι, καλαθοπλέκτες, λατερνατζήδες, καροποιοί, παρουσιάζονται στην έκθεση μέσα από τα αντικείμενα της συλλογής του Μουσείου.
Όσον αφορά στο ίδιο το Πορτιανού, φαίνεται ότι αρχικά το χωριό βρισκόταν δυτικότερα, στη θέση Άγιος Σπυρίδων, όπου υπάρχουν κατάλοιπα του παλιού νεκροταφείου και ίχνη οικοδομών. Σύμφωνα με παλαιές μαρτυρίες, που δεν είναι δυνατόν να διασταυρωθούν, πριν από τρεις αιώνες περίπου μια επιδημία ανάγκασε τον πληθυσμό να μετακινηθεί στην σημερινή θέση. Το τοπωνύμιο είναι λατινογενές και φαίνεται να προέρχεται από τις λέξεις porto juno: νέο λιμάνι, από ένα λιμάνι που υπήρχε νοτιοανατολικά του παλιού χωριού, στη θέση Μέλαγγας (=μέλαινα γη).
Το Λαογραφικό Μουσείο Πορτιανού στεγάζεται σε κτήριο, το οποίο υπήρξε στο παρελθόν η οικία Βαγιάκου. Η θεματική έκθεση, με συνολικό εμβαδόν περίπου 225τ.μ, λειτουργεί τόσο στους δύο ορόφους του κτηρίου, όσο και στο ισόγειο πρόσκτισμα του υπαίθριου χώρου.
Ο τρόπος διαβίωσης των ανθρώπων της Λήμνου σε παλαιότερες εποχές, μέσα από διαφορετικές εκφάνσεις του βίου τους, όπως είναι η ζωή στο σπίτι, οι επαγγελματικές δραστηριότητες, οι πνευματικές αναζητήσεις, τα ήθη και τα έθιμα, αποτελούν κεντρικό άξονα των θεματικών ενοτήτων του Λαογραφικού Μουσείου Πορτιανού Λήμνου.
Η ντοπιολαλιά της Λήμνου αποτελεί σημαντικό κρίκο της τοπικής πολιτισμικής παράδοσης, όπως άλλωστε για κάθε τόπο.
Ο χορός και το τραγούδι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής ζωής στο νησί. Οι σφυγμοί ανεβαίνουν με το πρώτο κάλεσμα της Λημνιακής λύρας, αυτό το αγαπητό μουσικό όργανο, με το ιδιαίτερο ηχόχρωμά του. Ο Κεχαγιάς ακολουθεί τους ήχους της λύρας, ορθώνει το ανάστημα του και περήφανα χορεύει.
Πληροφορίες και για άλλους παραγωγούς του νησιού, αλλά και οινοποιούς, εξίσου «μερακλήδες» και ευλαβικά προσηλωμένους στην παράδοση του τόπου τους θα βρείτε και στο άρθρο μας για το «Lemnos Philema» 2018.
Copyright ©Katerina Marinaki. All Rights Reserverd.
ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος web site με οποιονδήποτε τρόπο, χωρίς προηγούμενη γραπτή άδεια της κατόχου του Κατερίνας Μαρινάκη. Νόμος 2121/1993 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα
7-19
LIVE to TRAVEL and TASTE 
Σχολιάστε